خبرگزاری خانه ملت

بعد از بررسی‌های کارشناسان مشخص شد استان فارس در زمره اصلی‌ترین استان‌هایی بوده که بیشترین خسارت را از خشکسالی دیده‌اند، به همین دلیل ضرورت کمک‌رسانی به این استان در اولویت قرار گرفت. با این حال نمایندگان استان از وصول نشدن 80 میلیارد تومان از کمک هزینه دولت برای رسیدگی به مشکل کشاورزی خبر داده‌اند.

از سوی دیگر در سفرهای استانی رئیس‌جمهور چندین پروژه صنعتی در این استان تصویب شده که می‌تواند زمینه شکوفایی صنعتی فارس را در‌ سالهای اخیر تضمین کند.

نمایندگان فارس در گفت‌وگو با خبر جنوب درباره این مسائل کشاورزان و طرح‌های صنعتی سخن گفته‌اند.

آسیب‌های استان در بخش کشاورزی

همان‌طور که اشاره شد، استان فارس از جمله استان‌هایی بوده که در خشکسالی چندساله اخیر بیشترین میزان خسارت را متحمل شده است. این خسارت بیشتر شهرستان‌ها و روستاهای استان را در برگرفته و کشاورزان را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. میزان این خسارت به حدی بوده که در برخی مناطق هکتارها باغ به کلی خشک و نابود شده است. یکی از این مناطق که با مشکلات جدی روبه‌رو شد، آباده، بوانات و خرمبید بوده است.

داود محمدجانی درباره میزان آسیب‌های این مناطق می‌گوید: منطقه بوانات محیطی بسیار سرسبز دارد و از قدیم‌الایام به واسطه همین سرسبزی به عنوان محلی برای تفریح و تفرج خانواده‌ها استفاده می‌شد. بوانات به دو بخش تقسیم می‌شود که محصول عمده بخشی از آن گندم و سیب زمینی است و 2 هزار هکتار هم باغ دارد.

در بخش مرکزی بوانات ما حدود 13 هزار هکتار باغ داریم که عمدتاً انگور و گردو هستند. آلو و سیب هم از دیگر محصولات این منطقه است که به ترتیب بیش از چهار هزار هکتار زیر کشت گردو، هشت هزار هکتار انگور و مابقی شامل بقیه میوه‌هاست. متأسفانه به دلیل خشکسالی‌های اخیر در این منطقه حدود دو هزار و سیصد هکتار از باغات به کلی خشک شده‌اند.

این نماینده ادامه می‌دهد: معضل خشکسالی هنوز مرتفع نشده است و در صورت ادامه روند بی‌توجهی‌ها امسال پنج هزار هکتار باغ دیگر در بوانات در معرض خشک شدن است.

عضوکمیسیون کشاورزی مجلس با خبر استیضاح وزیر کشاورزی ادامه می‌دهد: با توجه به آسیب‌های بسیار جدی به استان فارس و به‌ویژه بخش‌های شمالی استان، سال گذشته معاونان جهاد کشاورزی را به حوزه انتخابیه دعوت کردیم تا از نزدیک با اوضاع بحرانی منطقه آشنا شوند تا بلکه تصمیمی جدی‌تر و سریع‌تر در این زمینه گرفته شود. این معاونان بعد از بازگشت به پایتخت درباره وضعیت موجود گزارش‌های کافی ارائه دادند که متأسفانه تصمیم درباره این گزارش‌ها به تأخیر افتاد که حاصل آن از بین رفتن هکتارها باغ و محصول کشاورزی بود. بعد از نابودی این زمین‌ها وزارت کشاورزی تازه متوجه اوضاع بحرانی شده و دکتر جهان‌سوز معاون وزیر برای بازدید مجدد به این مناطق آمد. امسال با حضور وی کارهایی صورت گرفته که اگر سال گذشته شاهد آن بودیم، این باغ‌ها از بین نمی‌رفت.

به همین دلیل ما به دلیل تعلل‌های صورت گرفته به دنبال استیضاح وزیر کشاورزی هستیم که طرح استیضاح ایشان در مجلس مطرح شده و بعد از تعطیلات با امضای 23 نماینده مبنی بر اینکه وزیر در مدیریت بحران خشکسالی موفق نبوده و دچار بی‌برنامگی و سهل‌انگاری بوده، اعلام وصول می‌شود و ایشان باید برای پاسخگویی به این موارد به مجلس بیایند.

سیدحسین ذوالانوار نیز با بیان اینکه بیش از 14 درصد محصولات باغی و زراعی کشور در استان فارس تولید می‌شود، بر ضرورت رسیدگی جدی به بحران خشکسالی تأکید کرد: با توجه به جایگاه استان در کشاورزی و از آنجا که فارس در ردیف استان‌های اول خشکسالی قرار گرفته، نگاه ویژه به این استان بسیار ضروری است. با پیگیری نمایندگان استان و با توجه به حساسیت موضوع بودجه‌ای نیز برای کمک به کشاورزی استان تصویب شده، که متأسفانه این بودجه هنوز وصول نشده است. در صورت معطل ماندن این اقدامات ما شاهد آسیب‌های جبران‌ناپذیری در بخش کشاورزی استان خواهیم بود.

نصرالله کوهی‌باغ‌اناری، عضو کمیسیون شورا و سیاست داخلی نیز با گلایه از کوتاهی در تخصیص بودجه برای اجرای طرح‌هایی مانند سد رودخانه‌های کر و قره آجاق می‌گوید: رود کر چند سالی است خشک شده است و آب ندارد. به دلیل خشک شدن این رودخانه و خشکسالی‌های پی در پی اخیر، کشاورزی در این منطقه از بین رفته است و بسیاری از کشاورزان برای پیدا کردن کار مناسب به مرکز استان کوچ کرده‌اند.

باقی کشاورزان خواهان این هستند که سهمی از آب سد سیوند و ملاصدرا به این رود اختصاص یابد که در صورت کوتاهی، همین محدود کشاورزی موجود نیز از بین خواهد رفت.

نماینده سروستان، کربال و کوار با اشاره به کشاورزی و دامداری در منطقه کوار که نود درصد شغل مردم این ناحیه را تشکیل می‌دهد می‌گوید: به زبان بسیار ساده باید گفت در صورتی که به کشاورزی و بحران خشکسالی در این منطقه توجه جدی نشود، حدود نود درصد مردم آن بی‌کار می‌شوند.

این نماینده در ادامه از کلنگ‌زنی سد میرزای شیرازی که کار احداث آن از سال 88 به طور جدی پیگیری شده و می‌تواند بخش کوار را زنده کند،خبر داد.

 دیگر نماینده استان فارس که درباره معضل خشکسالی سخن گفت و از خشک شدن محصولات کشاورزی و باغات در حوزه انتخابی خود خبر داد، سیدیونس موسوی سرچشمه است. او درباره کشاورزی به عنوان شغل اصلی مردم منطقه می‌گوید: عمده کار مردم منطقه فیروز آباد، قیر، کارزین، میمند و فراشبند، کشاورزی و دامداری است.

وی ادامه می‌دهد: در منطقه قیر و کارزین 14 هزار هکتار باغ مرکبات داریم که متأسفانه قریب 3 تا 4 هزار هکتار از باغ‌های کشاورزی خشک شده است و در صورت تداوم این وضعیت این آمار افزایش هم خواهد داشت.

نماینده مردم فراشبند، فیروز آباد، قیر و کارزین درباره بحران اصلی کشاورزی در منطقه می‌گوید: مشکل اصلی ما در منطقه میمند است. بسیاری از باغ‌های میمند خشک شده است و بقیه نیز در حال نابودی است.

یکی از محصولات عمده این منطقه درخت مو است. اگرچه ممکن است این درخت در ظاهر خشک نباشد و محصول بدهد، اما انگور کاران می‌دانند که در شرایط کم آبی حتی اگر این درخت محصول بدهد، محصول آن قابل استفاده نیست. در حال حاضر برخی از این کشاورزان فقط برای اینکه باغشان خشک نشود، با قبول هزینه بسیار تانکرهای آب را از دیگر مناطق می‌آورند و به آبیاری درختان خود در آن حد می‌پردازند که درخت خشک نشود.

طرح‌هایی که نیمه‌تمام مانده‌اند

بحران کشاورزی در فارس به حدی است که این استان بعد از بررسی‌های کارشناسی جزو استان‌هایی قرار گرفته که در اولویت اول برای کمک‌رسانی است.

دولت بودجه مستقلی نیز برای کمک‌رسانی به کشاورزان این استان در سال 88 در نظر گرفته که هنوز 88 میلیارد تومان آن تخصیص نیافته است. از سوی دیگر طرح‌هایی چون سد‌سازی و احداث چاه آب نیز کلنگ خورده است که برخی از آن‌ها ماه‌ها از زمان پیش‌بینی شده عقب هستند.

کوهی‌باغ‌اناری با اشاره به سد کوار که در سال 69 بر روی رودخانه قره آقاح کلنگ خورده خبر می‌دهد و می‌گوید: الان بیست سال از کلنگ زنی این سد می‌گذرد و در این مدت کار خاصی برای اتمام آن انجام نشده است که در صورت تکمیل آن مردم منطقه کوار تا این حد دچار مشکل خشکسالی نمی‌شدند.

وی ادامه می‌دهد: با توجه به اهمیت این سد در زنده نگه داشتن کشاورزی بخش کوار بار دیگر احداث این سد مورد پیگیری جدی قرار گرفت و در سال 88 در ردیف بودجه قرار گرفته، امسال 16 میلیارد بودجه دریافت کرده است.

نماینده سروستان، کربال و کوار ادامه می‌دهد: این سد در صورت ادامه این روند تا سال 92 با نام میرزای شیرازی به بهره‌برداری می‌رسد. نماینده مردم ممسنی و رستم نیز به سد پارسیان اشاره می‌کند که از سال 73 بحث مطالعاتی‌اش آغاز شده است ولی در سال 89 در ردیف بودجه قرار گرفته است.

عبدالرضا مرادی درباره دلیل این تأخیر 16‌ساله می‌گوید: کوتاهی مشاور طرح و مسئولان ذی ربط موجب طولانی شدن مطالعات این سد شده است و تا مطالعه آن به پایان نرسد، ساخت سد عملیاتی نخواهد شد.

مرادی درباره ضرورت توجه جدی مسئولان به اتمام این پروژه می‌گوید: از آنجا که آب رودخانه فهلیان در نهایت به خلیج فارس می‌ریزد و به هدر می‌رود، می‌توان به‌جای هدررفت آب، از آن برای آب‌رسانی روستاها استفاده کرد و کشاورزی استان را رونق بخشید.

راهکارهایی برای نجات کشاورزی

البته برای کمک به کشاورزان طرح‌هایی نیز به اجرا در آمده است. اگرچه به نظر می‌رسد این طرح‌ها به نسبت میزان خسارت وارده کافی نبوده، اما بخشی از مشکلات کشاورزان را رفع می‌کند.

داود محمدجانی درباره امکاناتی که برای حفظ کشاورزی در بوانات و کمک به کشاورزان این حوزه تعلق گرفته، می‌گوید: به واسطه میزان خسارات وارد شده، از دکتر جهان‌سوز، معاون وزیر کشاورزی دعوت کردیم تا به بوانات بیاید که بعد از بازدید ایشان، ده تراکتور و تعدادی تانکر برای انتقال آب در اختیار کشاورزان قرار گرفت.

نماینده مردم آباده، بوانات و خرمبید ادامه می‌دهد: با پیگیری‌های ما مبلغ یک میلیارد و 500‌میلیون تومان هم به صورت عل‌الحساب در اختیار جهاد کشاورزی بوانات قرار گرفت تا برای خرید لوله جهت انتقال آب به زمین‌های این منطقه تخصیص داده شود تا این زمین‌ها به طور موقت سبز نگه داشته شوند.

محمدجانی درباره فعالیت‌های انجام شده در بخش آباده نیز می‌گوید: در آباده بیشترین آسیب مربوط به دو منطقه ایزدخواست و خسروشیرین بوده است که ما در این منطقه یک حلقه چاه برقی برای کشاورزان ایجاد کردیم که قابلیت آبیاری 500 تا 600 هکتار زمین را دارد. در منطقه محمدآباد که زمین‌های آن جا نیز به شدت در معرض خشک شدن بود، تانکرهای آب به امانت به کشاورزان دادیم. همچنین مبلغ 400‌میلیون تومان نیز برای انتقال آب به آباده در اختیار مسئولان این شهرستان قرار گرفت.

نماینده دیگری که به ارائه راهکار در زمینه نجات کشاورزان می‌پردازد، نصرالله کوهی‌باغ‌اناری است: آب رود کر در بخش خرامه ‌سالها مورد استفاده کشاورزان قرار می‌گرفت، اما چند سالی است آب این رود خشک شده و کشاورزان را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو کرده است. به طوری که بسیاری از کشاورزان ورشکست شده و برای یافتن کاری مناسب‌تر به شیراز کوچ کرده‌اند. با بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم، به نظر می‌رسد دولت می‌تواند سهمی از رود سیوند و ملاصدرا را به این رود اختصاص دهد تا مشکلات این منطقه نیز مرتفع شود.

وی توضیح می‌دهد: این طرح به دلیل حاد بودن شرایط پیگیری هم شده و حتی هیأت کارشناسی نیز از سوی استاندار فارس تعیین شده که با تأیید آن‌ها پروژه می‌توانست کلنگ بخورد، اما متأسفانه بنا به دلایلی هنوز عملی نشده است.

نماینده مردم سروستان، کربال و کوار ادامه می‌دهد: همچنین انتقال آب‌های سطحی شیراز به سروستان نیز طرح دیگر ماست. سروستان تا حدودی زمین‌های شوره‌زار دارد که اگر این طرح به اجرای کامل برسد، هم از سطح آب‌های سطحی شیراز که بسیار بالاست، کاسته می‌شود و هم زمین‌های شوره‌زار سروستان احیا خواهد شد.

در حال حاضر از سه هزار کیلومتر مربع مساحت قابل کشت سروستان تنها پانصد کیلومتر مربع مورد استفاده است که با این طرح زمین‌های سروستان به زیر کشت می‌رود و موجب ایجاد اشتغال خواهد شد.

سیدحسین ذوالانوار فعالیت‌های زیرساختی را تنها راه نجات کشاورزی در فارس می‌داند، فعالیت‌هایی که در صورت تخصیص بودجه 88 میلیارد تومانی معوق امکان‌پذیر خواهد بود: قول داده‌اند بودجه معوقه سال 88 را در سال 89 جبران کنند که در صورت تحقق این امر علاوه بر کمک به کشاورزان، باید فعالیت‌های زیرساختی را آغاز کرد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: در بخش کمک به کشاورزان می‌توان نهال‌های رایگان در اختیار باغدارانی قرار داد که باغ هایشان خشک شده است. ایجاد سد، انقال آب به زمین‌های کشاورزی و تلاش برای بارور کردن ابرها نیز از جمله اقدامات زیرساختی است که تنها با بودجه مناسب می‌تواند محقق شود.

جعفر قادری، نماینده مردم شیراز نیز از بارور کردن ابرها به عنوان راهکاری اساسی برای رفع معضل خشکسالی یاد می‌کند و می‌گوید: برای افزایش بارندگی به نظر می‌رسد می‌توان به سمت بارور کردن ابرها رفت؛ یعنی کاری که برخی کشورهای پیشرفته انجام داده و به نتیجه هم رسیده‌اند. طبعاً در این بخش جایگاه مراکز پژوهشی، اقیانوس‌شناسی، دانشگاه شیراز و مرکز مطالعات خشکسالی نقش بسیار پررنگی می‌توانند ایفا کنند.

عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به دامداری در استان نیز می‌گوید: در بخش دام و طیور نیز ایده‌آل این است که به سمت گونه‌هایی برویم که با شرایط محیطی سازگارتر باشند.

وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر دام‌های مورد استفاده باید ارزش افزوده بیشتری تولید کنند و دامدار از فروش آن‌ها و محصولات آن مطمئن باشد.

نماینده مردم ممسنی و رستم نیز از انتقال آب رود زهره به بخش ماهور در ممسنی به عنوان راهی برای آبیاری بیش از 5 هزار هکتار از زمین‌های این منطقه سخن می‌گوید: سد چمشیر در شهرستان گچساران که بر روی رودخانه زهره قرار می‌گیرد، می‌تواند تأمین ‌کننده بخش مهمی از آب منطقه ماهور را فراهم کند.

عبدالرضا مرادی می‌گوید: عملیات اجرایی این طرح نیز آغاز شده است و در صورت تأمین بودجه و اعتبارات تا دو - سه سال آینده به اتمام می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر طرح‌های نیمه تمام بسیاری در استان فارس وجود دارد که نیازمند تأمین اعتبار برای افتتاح هستند؛ یکی از این موارد سد‌هایی است که هنوز به اتمام نرسیده‌اند، در صورت بهره‌برداری از این سدها می‌توان گفت دیگر کشاورزان ما شاهد روزهای بی‌آبی و مشکل خشکسالی نخواهند بود.

مرادی می‌افزاید: ایجاد سد تنها برای کشاورزان مفید نیست، به طوری که با افتتاح سد پارسیان، آب صنعتی، برق و آب شرب استان فارس و استان‌های هم‌جوار تنها از طریق همین سد به خودکفایی می‌رسد.

نماینده دیگری که در این زمینه سخن گفت، سیدیونس موسوی سرچشمه بود.

وی با اشاره به سه سد عمده‌ در حوزه انتخابی می‌گوید: سد سلمان فارسی، تنگاب و هایقر از جمله سدهایی هستند که می‌توانند کمک شایانی به کشاورزی منطقه بکنند، اما این امر هنوز محقق نشده است.

وی درباره سد سلمان فارسی می‌گوید: خشکسالی موجب شده بسیاری از قنات‌ها و چاهها خشک شوند و آب رودخانه‌ها به کمترین حد ممکن برسد، به طوری که در حال حاضر سد سلمان فارسی با وجود اینکه به اتمام رسیده و حتی آبگیری شده، به دلیل کمبود آب پشت سد تنها مورد استفاده آب شرب قرار می‌گیرد.

 عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس می‌افزاید: این مشکل در زمینه سد تنگاب هم وجود دارد، این سد هم با حضور وزیر نیرو افتتاح شده، اما آب ندارد.

موسوی سرچشمه از آخرین مراحل سد هایقر خبر می‌دهد که به زودی به بهره‌برداری می‌رسد. با توجه به سخنان نمایندگان استان، اوضاع بحرانی کشاورزی در فارس را باید بیش از پیش جدی گرفت.

حمایت‌های دولتی از یک‌سو و همچنین ورود صنعت به استان از جمله مطالباتی است که نمایندگان مردم در مجلس آن را دنبال می‌کنند.