خبرگزاری خانه ملت

به اعتقاد کارشناسان هدف‌گذاری برای بر طرف کردن این مشکلات یا برداشتن قدم‌هایی در جهت رفع این مشکلات در طول سال‌های برنامه می‌تواند در پایان پنج سال باعث پبشرفت بسیار زیاد کشور شود.

به نظرکارشناسان برای توسعه سیستم حمل و نقل کشور در بخش‌های مختلف کشورو بر طرف کردن مشکلات نیازمند اقداماتی مانند حداث سالانه 300 کیلومتر آزاد راه، 800 کیلومتر بزرگ راه، 1500 کیلومتر راه اصلی، 400 کیلومتر راه روستایی، احداث سالانه 500 کیلومتر راه‌آهن و خرید لکوموتیوهای جدید، نوسازی و بهسازی ترمینال‌ها و فرودگاه‌ها و بنادر در هر سال و خرید و تأمین 30 فروند هواپیمای مختلف جدید درسال هستیم. طی ماه‌های گذشته و بعد از ارائه لایحه پنجم از سوی دولت به مجلس کارشناسان بخش‌های مختلف به بررسی این لایحه پرداخته‌اند و نظرات مختلفی را برای اصلاح بخش‌های مختلف ارائه کرده‌اند.

نمایندگان مردم در مجلس هم در قالب کمیسیون‌های مختلف روی لایحه کارشناسی‌هایی را انجام داده و پیشنهادهایی را در جهت اصلاح و بهبود کارایی لایحه به آن اضافه کرده‌اند. هم‌اکنون این لایحه در آستانه بررسی‌های نهایی و ارائه برای رأی‌گیری در صحن مجلس به سر می‌برد.  

"محمدرضا صابری" نماینده نهبندان و سربیشه و عضو کمیسیون عمران مجلس در مورد بخش حمل و نقل در لایحه و اصلاحات با روزنامه خراسان جنوبی گفت و گو کرده که متن آن در پی می آید:

شما که در کمیسیون عمران مجلس حضور دارید، لایحه پنجم را در بخش حمل‌ونقل چطور ارزیابی می‌کنید؟

لایحه دولت در بخش حمل‌ونقل خیلی ناقص و کلی است و نگاه کمی در آن وجود ندارد و جزئیات دیده نشده است، درست برعکس لایحه چهارم. مثلاً میزان تغییرات و اصلاحات در ناوگان هوایی، ریلی و دریایی به صورت جزیی دیده نشده یا در بحث راه‌ها هم میزان پیشرفت در احداث جاده‌های کشور به صورت جزیی وجود ندارد. در لایحه ارائه شده دولت بیشتر بحث‌ها کلی هستند که البته این اشکال در بخش‌های دیگر لایحه هم هست.

اما ما در بررسی لایحه از وزارت راه خواسته‌ایم جزییات و هدف‌هایی را که در بخش‌های حمل‌ونقل دارد به کمیسیون رائه دهد که این کار صورت گرفت و طبق پیش‌بینی‌های آنها ما برای رسیدن به توسعه مطلوب در این بخش به حدود 130 هزار میلیارد تومان بودجه نیازمند هستیم تا تعهدات به‌جا مانده از برنامه چهارم را به پایان برسانیم و تا پایان برنامه جدید به جایگاه مطوب برسیم. یعنی تا پنج سال آینده در تمام سطح استان‌ها و مراکز استانی بزرگ‌راه و آزادراه و راه‌های روستایی و شهری مناسب داشته باشیم، حمل‌ونقل ریلی در کشور به سطح مطلوبی برسد و در تمام مراکز استان‌ها ایستگاه‌های راه‌آهن داشته باشیم و سیستم حمل‌ونقل دریایی را گسترش دهیم و اقدام به نوسازی حمل‌ونقل هوایی کنیم.

اما این هدف‌گذاری‌ها در حالی است که بودجه سالانه وزارت راه پنج هزار میلیارد تومان است که در طول برنامه در کل می‌شود رقمی حدود 25 تا 30 هزار میلیارد تومان، ولی نیاز ما برای توسعه و رسیدن به حمل‌ونقل مطلوب در کشور پنج برابر این رقم است. پیشنهاد ما این است که سرمایه‌گذار خارجی و بخش خصوصی را تشویق به سرمایه‌گذاری کنیم.

رسیدن به رشد اقتصادی هشت درصد در برنامه پنجم بدون جذب سرمایه‌گذاری خارجی و خصوصی صورت نخواهد گرفت و دولت و مجلس باید در کنار هم اقدامات لازم برای جذب این سرمایه را انجام دهند.

در ماده‌ای ازلایحه به دولت اجازه داده شده که به شرکت‌های هواپیمایی خارجی برای پروازهای داخلی مجوز بدهد در حالی که ناوگان هوایی کشور مشکلات بسیاری را دارد و در صورت اجرایی شدن این موضوع شرکت‌های داخلی امکان رقابت با شرکت‌های خارجی را نخواهند داشت، آیا در طول اجرای برنامه اقداماتی هم برای تقویت ناوگان هوایی داخلی انجام خواهد شد؟

در لایحه پیشنهادی دولت به مجلس، دولت برای استفاده از شرکت‌های خارجی در سیستم حمل‌ونقل داخلی مجاز دانسته شده اما در کمیسیون صحبت شد که این کار پسندیده و معقول نیست که پروازهای داخلی را به شرکت‌های خارجی واگذار کنیم و دولت‌های مختلف معمولاً این کار را انجام نمی‌دهند. از طرفی هم شاید این کار اصلاً نیاز به تصویب قانون جدید داشته باشد.

برای توسعه سیستم حمل‌ونقل هوایی نیاز به این داریم که هواپیما‌های نو به ناوگان اضافه کنیم و هواپیما‌های نو خریداری کنیم و در کمیسیون پیشنهاد شد که در درجه اول تسهیلاتی به شرکت‌های داخلی داده شود تا تقویت شوند و در حقیقت اولویت اول باید تقویت شرکت‌های داخلی باشد نه آمدن شرکت‌های خارجی. پیشنهادهای دیده شده در بخش ناوگان هوایی این است که در پایان برنامه میانگین عمر ناوگان هوایی کشور به 15 سال برسد.

در حال حاضر برای عبور از آزادراه‌ها باید عوارض پرداخت کرد، اما دولت در لایحه برنامه پنجم به گرفتن عوارض عبور از تمام راه‌های مختلف کشور اشاره کرده است. کارشناسان معتقدند گرفتن عوارض برای عبور از همه راه‌های کشور باعث بالارفتن هزینه‌های حمل‌ونقل شامل مسافر و بار می‌شود و در نهایت نارضایتی مردم را به همراه می‌آورد، آیا این ماده در کمیسیون اصلاح شد؟

دولت گرفتن عوارض در تمام راه‌های کشور شامل آزادهراه‌ها، بزرگراه‌ها، جاده‌ها و راه‌های روستایی را دیده است در حالی که وضعیت و کیفیت راه‌ها در حال حاضر خوب نیست که عوارضی برای عبور از آنها گرفته شود. گرفتن این عوارض به صورت کلی در تمام جاده‌ها باعث ناراحتی مردم و افزایش هزینه حمل مسافر بار درکشور می‌شود.

در کمیسیون پیشنهاد شد که اول باید کیفیت راه‌ها از هر نظر بالا برده شود و بعد عوارض گرفته شود. پیشنهاد کردیم که درآمدهای حاصل هم در خود بخش حمل‌و‌نقل و جاده‌ها هزینه شود تا مردم متوجه این تغییرات در کیفیت راه‌ها شوند، چیزی که در حال حاضر در لایحه وجود ندارد. در بخش گرفتن عوارض از حمل بار هم این موضوع دیده شد و قرار شد درآمدها صرف توسعه جاده‌ها در کشورشود.

ببینید ما در بحث احداث انواع جاده‌ها در حال حاضر از برنامه چهارم عقب‌تر هستیم و هنوز به اهدافی که قصد داشته‌ایم نرسیده‌ایم و در این شرایط می‌خواهیم برنامه جدید را هم شروع کنیم.

در بحث جاده‌ها ما درکشور در پایان برنامه پنجم برای رسیدن به هدف‌ها باید در تمام استان‌ها بزرگراه و آزادراه داشته باشیم و جاده‌های شهری و روستایی جدید احداث و مشکلات را اصلاح کنیم.

در بخش حمل‌ونقل ریلی در لایحه دولت به افزایش سهم شرکت‌های خصوصی و اصلاح ساختار راه‌آهن پرداخته در حالی که کارشناسان می‌گویند خصوصی‌سازی در راه‌آهن چند سالی است که شروع شده و شرکت‌های خصوصی در این بخش فعال هستند. این اصلاح ساختار و گسترش خصوصی‌سازی شامل چه اقدامات جدیدی است؟

تأکید اصلی این ماده روی اصلاح ساختار مدیریت راه‌آهن در کشور است. درسته که بخش خصوصی در بخش‌های راه‌آهن فعال شده‌اند اما همچنان می‌توان گفت که راه‌آهن و حمل‌ونقل ریلی در کشور در حال حاضر تقریباً صد درصد دولتی است. در حمل‌ونقل ریلی خیلی مشکل داریم. باید به سمت خصوصی‌سازی برویم و قرارشد از صندوق توسعه ملی به بخش خصوصی برای تقویت حمل‌ونقل ریلی کشور کمک شود. در اصلاح برنامه دیده شده که تمام استان‌های کشور به سیستم حمل‌ونقل ریلی متصل شوند و مراکز استان‌ها ایستگاه راه‌آهن داشته باشند. هدف ما در توسعه حمل‌ونقل باتوجه به کم بودن هزینه سوخت و انرژی در حمل‌ونقل ریلی باید بیشتر روی توسعه این بخش باشد و باید به این سمت برویم که ارزان است.

در لایحه، دولت به حمل‌ونقل درون‌شهری به صورت مشخص و اقدامات لازم در این بخش اشاره نکرده است، آیا در کمیسیون در این خصوص هم چیزی دیده شد؟

 در بحث حمل‌ونقل درون‌شهری باید به سمت توسعه حمل‌ونقل عمومی و گسترش مترو که قانون هم دارد برویم و روی آن صحبت شد ولی خب این نباید باعث فراموشی و بی‌توجهی به روستا‌ها و مناطق محروم شود و همه اقدامات در شهرها باشد. باید توجه به روستا‌ها هم داشت که این موضوع در کمیسیون هم بحث شد.

چه صحبت‌هایی روی توسعه حمل‌ونقل روستا‌ها شد؟

در مجموع معتقدیم که دولت باید در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته خودش سرمایه‌گذاری کند تا این مناطق هم بتوانند از رشد مطلوبی برخوردار باشند. در مناطق محروم، بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کمتری انجام می‌دهد. این بخش بیشتر در شهرهای بزرگ و مناطق صنعتی سرمایه‌گذاری می‌کند و دولت خود باید در این مناطق دست به کار شود یا با تشویق و دادن تسهیلات به بخش خصوصی آنها را به سرمایه‌گذاری در مناطق محرم تشویق کند تا ما شاهد پیشرفت در این مناطق و کشور باشیم.

از موارد دیگری که در بخش حمل‌ونقل در برنامه پنج‌ساله دیده نشده توجه به حمل‌ونقل دریایی است، در کمیسیون پشنهادهایی روی این موضوع هم شد؟

در بحث حمل‌ونقل دریایی وضع کشور در حال حاضر مطلوب است و ما به اهداف برنامه چهارم به شکل کامل رسیده‌ایم و در برنامه پنجم هم در کمیسیون روی توسعه بنادر و کشتیرانی و امکانات آنها هدف‌گذاری شده.

اجرایی شدن قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و سهمیه‌بندی بنزین با اجرای برنامه پنجم توسعه همزمان شده، به نظر شما اجرایی شدن این قانون به توسعه حمل‌ونقل کشور تا پایان برنامه کمک خواهد کرد؟

دولت هدفمند کردن یارانه‌ها را هم در لایحه به صورت کلی دیده و به جزئیات و کمیت اجرای بخش‌های آن مثل سهمیه‌بندی بنزین و تأثیر آن اشاره نکرده است. اما به صورت کلی آنها معتقدند که اجرای این طرح می‌تواند در طول برنامه پنجم به رسیدن به اهداف برنامه کمک بسیاری کند. همه نمایندگان هم در مجلس بر این عقیده هستند که اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها بسیار مفید خواهد بود.

در بخش حمل‌و‌نقل اجرایی شدن یارانه‌ها می‌تواند باعث توسعه این بخش در کشور و ارائه خدمات بیشتری به مردم شود. البته مردم باید وقتی خدمات باکیفیت می‌گیرند برای آن پول هم پرداخت کنند که این در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد. مثلاً برای عبور و حرکت در جاده‌ای که کیفیت بالا و استاندارد دارد باید پول هم پرداخت کرد. اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها می‌تواند به دولت کمک کند تا پول و سرمایه بیشتری داشته باشد تا در بخش حمل‌ونقل سرمایه‌گذاری کند و این در نهایت باعث رشد و توسعه سیستم حمل‌ونقل در کشور خواهد شد.