مرکز پژوهشهای مجلس انجام داد؛
بررسی طرحهای مختص به مشاغل سخت و زیانآور در کشورهای اروپا
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی نحوه اجرای طرحهای مختص مشاغل سخت و زیانآور در کشورهای اروپایی پرداخت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، دفتر مطالعات بخش عمومی این مرکز در گزارشی با عنوان « بررسی طرحهای مختص به مشاغل سخت و زیانآو؛ تجربه کشورهای اتحادیه اروپا، بهویژه کشور هلند» با اشاره به اینکه مشاغلی که آثار اشتغال در آنها منجر به ترک شغل پیش از موعد قانونی یا بروز آثار جبران ناپذیر بر سلامتی کارگران، مشاغل سخت هستند، مطرح کرده است که مجموعه مخاطرات جسمی، روانی - اجتماعی، محیط فیزیکی و ... که اثرات مخربی بر سلامت کارگران دارند مدنظر قرار میگیرد. در این بین بهمنظور جبران لطمات ناشی از شرایط شغلی یا حفظ و تقویت جایگاه برخی از این مشاغل، در تعدادی از کشورها مقررات بازنشستگی مطلوبتری، ازجمله تخصیص مزایای بازنشستگی و یا دسترسی به (تقریباً) مقدار کامل حقوق بازنشستگی قبل از رسیدن به سن قانونی بازنشستگی (SPA) در نظر گرفته شده است.
این گزارش بیان می کند که در سالهای اخیر، سیستمهای بازنشستگی در سراسر اروپا، با توجه به افزایش سن جمعیت، محدودیتهای مالی و اصول حاکم بر پایداری صندوقها در حال تغییر به سمت زندگی کاری طولانیتر و به تعویق انداختن بازنشستگی هستند. به همین سبب اتخاذ سیاستهایی همچون افزایش سن قانونی بازنشستگی، محدودسازی راههای بازنشستگی پیش از موعد و توجه و تأکید فزاینده بر راههای جایگزینی بازنشستگی پیش از موعد حتی برای مشاغل سخت و زیانآور به چشم میخورد.
در این گزارش آمده است که سیاستگذاری در رابطه با مشاغل سخت و زیانآور در مرحله شناسایی این مشاغل با چالشی اساسی مواجه است. به سبب آنکه ارائه لیست شفاف از مشاغل سخت و زیانآور از قاعدهای مشخص و فراگیر تبعیت نکرده و هر یک از کشورها، لیست جداگانه و بعضاً بسیار متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند، تصمیمگیری در رابطه با این حوزه شغلی در شناسایی دقیق جامعه هدف عمدتاً با قضاوتهای ارزشی و عدم شفافیت مواجه است.
در ادامه این گزارش بیان شده است که بهواسطه اثر مخرب مشاغل سخت و زیانآور بر سلامتی و طول عمر افراد، قوانین بازنشستگی مطلوبتری (همچون دریافت حقوق بازنشستگی در سنین پایینتر یا نرخهای جایگزینی بالاتر) در کنار مزایای مربوط به حوادث ناشی از کار و بیماریهای شغلی برای کارگران این مشاغل در بسیاری از کشورها در نظر گرفته شده است؛ اما باید به این نکته توجه داشت که دامنه چنین مشاغلی و یا حتی میزان واقعی سختی و زیانبار بودن آنها در طول زمان بهدلیل پیشرفتهای فناوری و توسعه اقدامات ایمنی و بهداشتی در حال تغییر است. درنتیجه اصل عامل سختی و زیانبار بودن از برخی مشاغل حذف شده و لزوم تجدیدنظر در ارائه مزایای سخاوتمندانه وجود دارد.
این گزارش مطرح می کند که در قرن بیستویکم با بروز تغییرات جمعیتی، فضای اشتغال و سوءمدیریت سیاست بازنشستگی، بسیاری از نظامهای بازنشستگی با مسئلۀ ناپایداری و عدم کفایت مستمری دستوپنجه نرم میکنند. درنتیجه بسیاری از کشورها برای فائق آمدن بر این بحران مجبور به اتخاذ سیاستهای مربوط به طولانیتر کردن دور اشتغال بهرغم آسیبپذیری کارگران حوزه مشاغل سخت و زیانآور از این نوع تصمیمات شدهاند.
در این گزارش تصریح شده است که این تغییر رویه، از طریق افزایش سن بازنشستگی و محکم کردن ارتباط بین میزان مشارکت، امید به زندگی و مزایای دریافتی، در کنار سختتر کردن همه گزینههای خروج پیش از موعد فشار بیشتری را به مشاغل سخت و زیانآور وارد میکند.
در ادامه این گزارش بیان می شود که مطابق رهنمونهای کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۲، بسیاری از کشورها به اتخاذ سیاستهای منعطفسازی بازار نیروی کار و ایجاد بسترهای لازم برای جابهجایی شغلی روی آورده و در برخی از کشورهای عضو این کمیسیون، شاهد وضع قوانین سختگیرانهای برای شروط احراز بازنشستگی پیش از موعد همانند افزایش سن مقرر و یا در گامی فراتر برچیده شدن طرحهای بازنشستگی پیش از موعد و یا کاهش در سطوح مزایای پرداختی هستیم.
در این گزارش آمده است که در این روند تحولات حذف بازنشستگی پیش از موعد برای مشاغل سخت و زیانآور بدون توجه به ایجاد بسترهای کافی برای اشتغال طولانیتر این افراد و یا بهرهمندی از مستمری کافی نتایج مطلوبی را بهدنبال ندارد. به همین سبب کشورهای اروپایی با تمرکز بیشتر بر فعالسازی مجدد نیروی کار (بهعنوان مثال آموزش و امکان جابهجایی در میان مشاغل) یا ترکیبی از این دو و یا ایجاد صندوقهای جداگانه برای این مشاغل به پایهریزی طرحهای ویژه بازنشستگی برای مشاغل سخت و زیانآور پرداختهاند.
این گزارش در ادامه به نتایج یک پژوهش رسمی کمیسیون اروپا در زمینه مشاغل سخت اشاره کرده و آورده است که هم دولتها، تلاش و سرمایه سیاسی بالایی را برای افزایش سن بازنشستگی صرف میکنند که این امر سبب کاهش دامنه مزایای بازنشستگی برای مشاغل سخت و زیانآور یا محدودسازی مزایای ازکارافتادگی برای کسانی که واقعاً بیمار هستند یا قادر به ادامه کار نیستند، می شود که نتیجه آن تضعیف کفایت حقوق بازنشستگی است.
در این گزارش مطرح می شود که توجه به نقصهای بازار نیروی کار، تلاش برای بهبود و منعطفسازی آن، جبران و تأمین بخشی از مزایا در دوران اشتغال و نه انتقال مجموع آن به دوران بازنشستگی، در نظر گرفتن مشارکتهای مازاد برای ردههای شغلی سخت و زیانآور برای تأمین مالی مزایای سخاوتمندانه مربوط به آن بدون مخدوش کردن پایداری مالی صندوق و یا ایجاد بار مالی سنگین بر دوش دولت از مهمترین آموزههای اجرایی تجربه سایر کشورها در مدیریت بازنشستگیهای پیش از موعد مختص به مشاغل سخت و زیانآور است.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید./
پایان پیام