خانه ملت از تالاب گردی در ایران زمین گزارش میدهد؛
از سرخی لیپار در دل سیستان و بلوچستان تا سینه سوزان هورالعظیم در دامن خوزستان تو را میخواند/ تالابهای ایران در شرف مرگ، در انتظار معجزه
سرنوشت تالابهای ایران را میتوان در هورالعظیم سوزان در دل خوزستان، انزلی نیمه جان گیلان، لیپار صورتی تشنه در قلب سیستان و بلوچستان، تیربیجان در محاصره نیلوفر آبی در عمق آمل و…… بازخوانی کرد. فرصتی که میتوانست در سایه توجه به زیر ساختهایی همچون گردشگری در سطح ملی و بین المللی به فرصت بی بدیل اقتصادی تبدیل شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، محبوبه اشرفی پیمان_ تالابها نقاشی انکار ناپذیر رحمت خداوند بر روی زمین اند؛ وسعتی به اندازه قلب نیلگون آسمان مامنی امن برای پرندگان مهاجر و مکانی برای زاد و ولد و تکثیر بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری، زیست بومی برای مواد ژنتیکی، گیاهی در خلاصه کلام میتوان گفت تالابها تکمیل کننده زمین در شش روز مقدس بودند، که ایران زمین از این موهبت الهی بی نصیب نبوده است.
در کشور ما تاکنون بیش از ۸۴ تالاب با اهمیت بینالمللی شناسایی شده است و از آنجایی که ایران در مسیر دو شاهراه اصلی مهاجرت پرندگان کره زمین قرار گرفته، در نتیجه این نقاط بکر و بی نظیر اهمیت بسیار زیادی دارند.اما صد افسوس که در گذر زمان هر روز خبر ناخوشایندی از مرگ هر کدام از تالابها انتقادهای بسیار کاربران و فعالان محیط زیست را به دنبال دارد و بعد از گذشت زمان به فراموشی تاریخ سپرده میشود!
سناریویی دیگر از سرنوشت تالابهای ایران را میتوان در هورالعظیم سوزان در دل خوزستان، انزلی نیمه جان گیلان، لیپار صورتی تشنه در قلب سیستان و بلوچستان، تیربیجان در محاصره نیلوفر آبی در عمق آمل و…… بازخوانی کرد. فرصتی که میتوانست در سایه توجه به زیر ساختهایی همچون گردشگری در سطح ملی و بین المللی به فرصت بی بدیل اقتصادی برای کشور تبدیل شود، اما متاسفانه نه تنها تاکنون این مهم محقق نشده بلکه شاهد از بین رفتن آنها هستیم.
امروز کشوری همچون امارات متحده عربی تلاش کرد با احیای تالابهای خود علاوه بر مهیا کردن زمینه حضور تعداد زیادی از پرندگان به این مناطق، سالانه پذیرای گردشگران کثیری در سطح ملی و بین المللی به مناطق تالابی خود باشد؛ اما مسئولان و متولیان امر ما دم از بی آبی و مرگ تالابهای شمال و جنوب میزنند!
* تالاب گردی در ایران نیازمند اطلاع رسانی است
جلال محمودزاده عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی عدم اطلاع رسانی در مورد تالابها را مهمترین اصل در بی توجهی به تالاب گردی دانست و به خبرنگار خبرگزاری خانه ملت؛ گفت: گردشگری در حوزه تالابها را باید در دو مولفه مورد توجه قرار دهیم، نخست تا زمانی که ظرفیت گردشگری تالابها و منابع طبیعی برای مردم اطلاع رسانی نشده چگونه میتوانیم از این ظرفیت در سطح ملی بهره لازم را برده و در ثانی در سطح بین المللی گردشگران خارجی را متقاعد به مسافرت به ایران و بازدید از تالابهای کشور کنیم؟!
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی افزود: اطلاعات آحاد جامعه از ظرفیت تالابها بسیار اندک است، اگر ده درصد جامعه آشنا به پتانسیلهای گردشگری محیط زیست بودند امروز ما با مشکلات محیط زیستی روبرو نبودیم، اما مردم از وضعیت و نقاط بکر کشور برای گردشگری بی اطلاع هستند، در مرحله نخست باید ظرفیتهای کشور به واسطه رسانهها به ویژه رسانه ملی برای عموم اطلاع رسانی شود.
* تالابهای کشور را تبدیل به پادگان نکنید
محمودزاده با انتقاد از امنیتی شدن محوطه تالابهای کشور، یادآور شد: متاسفانه در محوطه تالابها شرایطی ایجاد کردهاند که اگر خانوادهای برای بازدید وارد آن محیط شود، احساس میکند وارد پادگان شده است، باید شرایط تفریحی مناسبی در تالابها ایجاد شود تا افراد مشتاق باشند به این مکانها سفر کنند.
* دولت برنامهای برای تالاب گردی ندارد
محمدعلی محسنی بندپی نایب رییس فراکسیون گردشگری در مجلس شورای در گفت و گوی با خبرنگار خبرگزاری خانهملت در مورد برنامه ریزی برای گردشگری تالابها گفت: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری برنامه ای برای گردشگری دریا و تالابها ندارد، کمبود بودجه و اعتبارات را بهانهای برای تحقق این مهم میداند، از طرفی نتوانسته ارتباط مناسبی با سرمایه گذاران برقرار کند. متاسفانه دولت برای احیای بسترها و استعدادها در خصوص گردشگری تالابها و دریاها ناتوان بوده و از ظرفیت بخش خصوصی نیز استفاده لازم را نداشته است.
نماینده مردم چالوس،نوشهر و کلاردشت در ادامه افزود: گردشگری طبیعت در شمال ایران میتواند تحول اقتصادی برای کشور ایجاد کند، سرمایه گذاران متعددی علاقمند ورود به این حوزه هستند اما حمایتهای اجرایی از آنها صورت نمیگیرد و درگیر و دار قوانین سازمان محیط زیست و منابع طبیعی، سازمان بنادر و دستگاه های ذیربط برای گرفتن مجوز سالها باید تلاش کنند، نمونه بارز آن در حوزه انتخابیه بنده است که مدیر عامل هتلی در سال ۹۷ حدود ۵ سال برای گرفتن مجوز دوندگی کرد. سرمایهگذاران در خارج از ایران در خصوص گردشگری قطعا این مشکلات را نخواهند داشت و به همین دلیل سرمایهها از کشور خارج می شود.
* گردشگری دریا و تالابها در واقع سرمایه گذاری در توسعه منطقه است
نماینده مردم در مجلس یازدهم با اشاره به عدم هماهنگی دستگاههای اجرایی در بدنه دولت تاکید کرد: یکی از دلایل عمده این مشکل عدم هماهنگی بین دستگاههای اجرایی و سرمایه گذاران است، این دستگاهها باید به وزارتخانه گردشگری کمک کنند تا موانع موجود برطرف شود.
وی سرمایه گذاری در گردشگری دریا را نیز یکی از شاخصهای توسعه یافتگی کشور عنوان کرد و گفت: سرمایه گذاری در گردشگری دریا و تالابها در واقع سرمایه گذاری در توسعه منطقه، شاخصها و ماندگاری جوانان در کشور است، سایر وزارتخانهها مانند وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست، وزارت راه و شهرسازی در بخش بنادر و ... همه باید پای کار بیایند، عدم همراهی و هماهنگی بین دستگاههای اجرایی در بدنه دولت باعث سردرگمی در حوزه های گردشگری میشود و بخش خصوصی انگیزه خود را برای سرمایه گذاری در داخل کشور از دست میدهد.
* تسهیل صدور مجوزها میتواند گردشگری را رونق دهد
رئیس کمیسیون گردشگری مجلس در مورد مصوبه مجلس یازدهم در زمینه تسهیل صدور مجوز برای سرمایه گذاران گردشگری، تصریح کرد: بستر عملیاتی شدن قانون تسهیل صدور مجوزها به درستی به مرحله اجرایی شدن نرسیده است، این قانون در سیستم بگونهای تصویب شد که با سرعت کافی ابلاغ شود و انعطاف پذیری دستگاههای مختلف را به دنبال داشته باشد و در حوزه گردشگری همکاری تمام نهادهای متولی را به دنبال داشته است .
* مهار تورم و رشد تولید را در ارزیابی مدیران مد نظر قرار دهیم
محسنی بندپی یادآور شد: دستگاههای اجرایی شاخصهای ارزیابی در جهت تولید و اشتغال را ندارند، به فرض مثال اداره کل منابع طبیعی محیط زیست، امور آب استان و سازمان بنادر دریانوردی چه میزان در تولید اشتغال موثر بودند؟ و این اشتغالزایی چه بخشی از ارزیابی مدیریتی آنها را تشکیل میدهد؟ ما باید نگاه خود را از فقر تا بالاترین سطح اشتغالزایی و تولید سوق دهیم، طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در شعار سال "مهار تورم و رشد تولید" باید ارزیابی مدیران ما از وزارتخانهها تا بخشداری ها به سمت تحقق تولید و اشتغال باشد.
* دخالت انسان در طبیعت با تخریب همراه نباشد
نایب رییس فراکسیون گردشگری در مجلس شورای در مورد دخالت انسان در محیط زیست تاکید کرد: اگر با بهره برداری بیش از اندازه از طبیعت باعث نابودی آن شویم یا از سوی دیگر هیچ گونه بهره برداری از آن را نداشته باشیم، تعادل طبیعت را از بین می بریم. باید به صورت متعادل اقدام به بهره برداری از تالابها نموده تا بتوانیم در جهت حفظ محیط زیست گام برداریم.
در ادامه عماد مطالبی مشاور کمیسیون بهداشت محیط زیست و خدمات شهری شورای کلانشهر رشت در مورد گردشگری تالابها و استفاده بهینه از طبیعت، گفت: در حال حاضر باید بپذیریم که پهنههای آبی کشور شرایط مناسبی ندارند، در نظر داشته باشیم همین پهنههای آبی در طبیعت کارکردهای متعددی دارند که یکی از مهمترین آنها جذب گردشگر و به دنبال آن کسب درآمد برای جوامع محلی است.
* گردشگری تالابها را در کنار اقتصاد کشور رونق دهیم
کارشناس محیط زیست شهری با تاکید به مسئله آموزش و حفظ قوانین زیست محیطی در بخش دولتی و خصوصی، یادآورشد: اگر بخواهیم گردشگری طبیعت به ویژه تالابها را در کنار اقتصاد کشور رونق دهیم، باید با برنامهریزی و احتیاط وارد عمل شویم به گونهای که نه تنها تمام پتانسیلها و ظرفیتها مورد توجه قرار بگیرد، بلکه اسناد بالا دستی در جهت بهره وری از طبیعت را مدنظر قرار داده تا بتوانیم گام ارزندهای در راستای همکاری بخش دولتی و خصوصی برداریم.
* تالابها سرشار از ظرفیت و پتانسیلهای منابع طبیعی هستند
کارشناس برنامه ریزی و آمایش شهری با اشاره به سوق دادن گردشگری به سمت طبیعت گردی، افزود: طبیعت ایران از شمال و جنوب گرفته تا شرق و غرب شگفت انگیز و منحصربفرد است، این ظرفیت باید به گونهای مورد توجه قرار بگیرد که منجر به تخریب آنها نشود، در این بین اگر بخواهیم تنها ظرفیت تالابها را مورد بررسی قرار دهیم، کشور سرشار از ظرفیتها و پتانسیلهای منابع طبیعی است.
*در معرفی تالابها ضعیف عمل کرده ایم
مطالبی با تاکید دوباره به ظرفیت بی بدیل تالابهای کشور، تصریح کرد: استانهای شمالی کشور سرشار از ظرفیت و پتانسیل تالابها هستند؛ با توجه به اهمیت ثبت جهانی تالابها در کنوانسیون بین المللی رامسر تالابی همچون تالاب انزلی با ناهنجاریهای محیط زیستی نظیر ورود فاضلابهای صنعتی، خانگی، بیمارستانی، سموم کشاورزی، پسماندها و نخالهها، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزارها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانهها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود، در کنار عوامل اجتماعی و اقتصادی روبرو هستند.
* مردم از وجود بسیاری از تالابهای بکر در کشور بی اطلاع هستند
وی در ادامه با تاکید بر فرهنگسازی و افزایش سواد زیست محیطی، یادآور شد: حفظ و نگهداری تالابها در کنار سایر پهنه های طبیعی کشور نیازمند به فرهنگسازی و آموزش همگانی است تا در کنار بهره برداری شاهد تخریب آنها نباشیم، در این میان میتوان از تالاب استیل و عینک نام برد که با توجه به اکوسیستمی که دارند جذابیتهایی را برای بهره برداری درست و اصولی از این پهنه ها برای گردشگران فراهم میکنند.
* مخاطرات موجود حوزه تالابها مشترک است
کارشناس برنامه ریزی و آمایش شهری با اشاره به مخاطراتی که در مسیر تالابهای کشور وجود دارد، تاکید کرد: تخریب تمام تالابها از دو مسیر ملی و بین المللی میگذرد، تخریب ملی را میتوان با آگاه سازی مردم و پای کار آمدن جوامع محلی تا حدود بسیاری کنترل کرد، در کنار تمام موارد عنوان شده باید ظرفیت سنجی با توجه به آمایش سرزمینی را نیز برای ادامه حیات تالابها در نظر بگیریم.
*جوامع محلی ذینفع اصلی حفاظت از تالابها هستند
مطالبی در ادامه با تاکید به زیست پذیری شهری با رویکرد طبیعت محوری، یادآور شد: باید شرایط گردشگری در تالاب به گونهای مهیا شود که توریستها با بهره برداری از این طبیعت مناسب و مطلوب منجر به تخریب آن نشوند؛ استفاده از طبیعت ما را با دو مفهوم بزرگ در مقیاس محلی و منطقه ای روبرو میکند که در برابر گردشگری و حفظ طبیعت، این دو پارادوکس و تضاد ایجاد میکند و رعایت نکردن الزامات زیست محیطی میتواند در بهره برداری از هر کدام از ظرفیتهای طبیعی ضربات مهلکی را بر زیست بوم کشور وارد کند. بخش حاکمیتی نگاه نظارتی را به دنبال دارد و بخش بهره بردار به دنبال کسب درآمد، اما هر دو باید حافظ محیط زیست باشند و به عنوان بازوهایی کنار یکدیگر قرار بگیرند در این بین جوامع محلی و گروههای مردم نهاد میتوانند همچون حلقه ای این دو را به یکدیگر متصل کنند.عضو کمیسیون
مطالبی با اشاره به ارتباط گروههای مردم نهاد گفت: تا زمانی که ارتباط بین گروهها نباشد به نتیجه مطلوب نمی رسیم حتما مثلث بخش دولتی، گروههای مردم نهاد و جوامع محلی برای گردشگری طبیعت به ویژه با رویکرد حفاظت و احیای تالاب لازم و ضروری است.
در پایان میتوان گفت؛ تالابها بخشی از حیات زمین هستند، برخی از مردم خواسته و ناخواسته با رفتار خود به طبیعت و محیط زیست خسارات جبران ناپذیری وارد میکنند؛ برای این منظور جهت رونق گردشگری تالابها باید به فرهنگ سازی در میان اقشار مختلف جامعه توجه ویژهای کرد و با بالا بردن سواد زیست محیطی مانند نگرش، دانش و رفتار تعاملی بین مردم آن منطقه و محیط زیست ایجاد کرد./
پایان پیام