سعید صدراییان، پژوهشگر و کارشناس مسائل سیاسی و مدیر رسانه تصویری آن در گفت و گو با خبرنگار خانه ملت درباره اهمیت حضور رسانه‌ها در مجلس و ظرفیت‌های موجود برای رسانه‌های مختلف در انعکاس اخبار و جریان‌سازی در فضای مجلس، گفت: برخلاف سایر نهادها، در مجلس شورای اسلامی مذاکرات به‌صورت کاملاً علنی انجام و از رادیو پخش می شود و به‌صورت عمومی در دسترس مردم قرار می‌گیرد و همین مسئله هم کار انعکاس خبری را حرفه‌ای‌تر می‌کند و بدین‌ترتیب، آنچه در صحن علنی مجلس می‌گذرد، برخلاف دو قوه‌ دیگر، آشکار و شفاف است.

وی با بیان اینکه این ویژگی، فرآیند اطلاع‌رسانی و فعالیت حرفه‌ای رسانه‌ها را تسهیل و تقویت می‌کند، تصریح کرد: در واقع، هنگامی که رسانه‌ها با سایر قوا مواجه می‌شوند، گزارش‌ها معمولاً پس از جلسات و در قالب مطالبی تنظیم‌شده و نهایی‌شده در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد اما در مجلس، این روند به شکل مستقیم و زنده رخ می‌دهد.

صدراییان افزود: این شفافیت، مزایای قابل‌توجهی دارد و از جمله مهم‌ترین آن‌ها، حذف رانت اطلاعاتی در حوزه‌ی اطلاع‌رسانی است و معتقدم این امر یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌های ارتباط رسانه‌ها با مجلس در مقایسه با سایر قوا به‌شمار می‌آید البته این ویژگی در کنار مزایا، تبعات و پیامدهایی نیز به همراه دارد و به عنوان نمونه ممکن است برخی نمایندگان در رفتار یا مواضع خود، بیش از پیش ملاحظات رسانه‌ای را مدنظر قرار دهند و برخی اقدامات را صرفاً برای انعکاس بیرونی انجام دهند که نمونه‌های مشابه این رفتار را در جلسات شوراهای شهر نیز مشاهده می‌کنیم؛ به‌گونه‌ای که میان جلسات علنی و غیرعلنی تفاوت‌هایی در نحوه‌ بیان و موضع‌گیری‌ها وجود دارد.

وی یادآور شد: بخش عمده‌ای از تصمیم‌سازی‌های مجلس در کمیسیون‌ها انجام می‌شود و در این بخش‌ها معمولاً خبرنگاران حضور ندارند و یا حضور آنان به روابط و هماهنگی‌های محدود بستگی دارد که به نظر می‌رسد که حضور جدی‌تر و نظام‌مندتر خبرنگاران در جلسات کمیسیون‌ها می‌تواند به شفاف‌تر شدن فرآیند تصمیم‌گیری و تقویت نظارت عمومی کمک کند و نه‌تنها موجب کاهش دوگانگی در مواضع برخی نمایندگان میان صحن و کمیسیون‌ها خواهد شد، بلکه روایت دقیق‌تری از عملکرد هر نماینده برای افکار عمومی فراهم می‌آورد و همچنین خط روایی دقیق‌تری از عملکرد یک نماینده را برای رسانه‌ها ایجاد می‌کند.

مدیر شبکه تلویزیونی آن با بیان اینکه در فرآیند قانون‌گذاری نیز معمولاً قوانین به صورت طرح و لایحه تدوین می‌شوند، گفت: در حالی‌که دولت برای ارائه‌ یک لایحه ناگزیر است آن را در کمیسیون‌های تخصصی بررسی و در صحن دولت تصویب کند، نمایندگان مجلس می‌توانند با امضای یک طرح، به طور مستقیم پیشنهاد قانونی خود را مطرح کنند و این سازوکار، عملاً قدرت قابل‌توجهی را در اختیار نمایندگان قرار می‌دهد؛ به‌ویژه با در نظر گرفتن ابزارهایی چون «اخطار» و «سؤال» که از اختیارات قانونی آن‌ها است و در این میان، نقش رسانه‌ها در ارائه‌ تصویری درست از نیازهای جامعه و نحوه‌ انعکاس آن در عملکرد نمایندگان، کلیدی و تعیین‌کننده است.

حرفه‌ای‌گری خبرنگاران پارلمانی: چالش‌ها و ارتباطات گسترده

این پژوهشگر در مورد حساسیت شغلی خبرنگاران پارلمانی و تفاوت‌های حیطه کاری آنها با سایر حوزه‌های رسانه و امتیاز حضور آنها در مجلس، گفت: خبرنگاران پارلمانی از سالم‌ترین و حرفه‌ای‌ترین فعالان رسانه‌ای کشور هستند و دیدگاه‌هایی که گاه در مورد وجود رانت در این حوزه مطرح می‌شود، چندان دقیق و منصفانه نیست و اساساً این موارد را خیلی قبول ندارم و تجربه‌ی شخصی من نشان می‌دهد که خبرنگاران پارلمانی اگر امتیازی هم داشته باشند، آن را در قالب خبر و تولید محتوای حرفه‌ای تعریف می‌کنند نه در برقراری روابط شخصی با نمایندگان و افزون بر این، دایره‌ ارتباطی خبرنگاران پارلمانی به‌مراتب گسترده‌تر از خبرنگاران سایر حوزه‌ها است و به‌عنوان مثال، در حالی که خبرنگاران اقتصادی معمولاً با شمار محدودی از افراد تعامل دارند، خبرنگاران پارلمانی با بیش از ۳۰۰ نفر از نمایندگان و اعضای ارکان مختلف قوه‌ مقننه در ارتباط هستند؛ همانطور که اشاره کردم خبرنگاران پارلمانی از پرتلاش‌ترین فعالان عرصه رسانه هستند و طی سال‌های گذشته، ارتباط نزدیک و مداومی که با این خبرنگاران داشته‌ام، به‌وضوح نشان داده که نوع تلاش و حرفه‌ای‌گری آن‌ها در انجام وظایف‌شان بسیار قابل توجه است.

صدراییان با تاکید بر اینکه یکی از ویژگی‌های بارز این خبرنگاران، دقت و حساسیت آن‌ها در پوشش جلسات علنی مجلس است، ادامه داد: نحوه‌ روایت و انعکاس رویدادهای صحن علنی توسط خبرنگاران پارلمانی اهمیت بسیار زیادی دارد و تأثیر مستقیمی بر اطلاع‌رسانی درست و شفاف دارد، نکته دیگر، توانایی آن‌ها در کسب اطلاعات از طریق تعامل با نمایندگان در راهروهای مجلس است و نه تنها پرسش‌ها و پاسخ‌ها را دنبال می‌کنند بلکه حتی میزان اطلاع یا عدم اطلاع نمایندگان از مذاکرات مختلف را نیز بازتاب می‌دهند و این ظرافت‌ها نشان‌دهنده‌ حرفه‌ای‌گری و تلاش مستمر آن‌ها است.

وی در مورد اهمیت برگزاری جشنواره رسانه‌ای بهارستان و بهانه‌ای برای تجلیل از رسانه‌ها و ایجاد فضایی سازنده‌تر در راستای تعامل بهتر رسانه و مجلس، گفت: با توجه به اینکه جشنواره بهارستان برای خبرنگاران پارلمانی طراحی شده است، این رویداد می‌تواند نقش مهمی در شناساندن و قدردانی از فعالیت‌های این خبرنگاران داشته باشد و اقدام مرکز ارتباطات رسانه و امور فرهنگی مجلس برای تجلیل از خبرنگاران پارلمانی، به‌نظر من یکی از نخستین تلاش‌ها برای هویت‌بخشی به این گروه حرفه‌ای است.

  مدیر رسانه تصویری آن یادآور شد: خبرنگاران پارلمانی در میان فعالان رسانه‌ای از حیث هویت فردی و جمعی قابل مقایسه تنها با دو گروه عکاسان و خبرنگاران ورزشی هستند هستند و این دو گروه تاکنون همایش‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلفی داشته‌اند اما خبرنگاران پارلمانی تا پیش از این کمتر مورد توجه قرار گرفته بودند و تلاش های آنها مغفول واقع می شد، به نظر می‌رسد این جشنواره بتواند در وهله‌ اول هویت جمعی و حرفه‌ای خبرنگاران پارلمانی را تقویت کند و در وهله‌ دوم، آن‌ها را به‌عنوان یک گروه منسجم و توانمند برای پیگیری دغدغه‌ها و مسائل صنفی خود در مواجهه با پارلمان، توانمند سازد. 

این پژوهشگر و کارشناس مسائل سیاسی افزود: بنابراین، نقطه قوت برگزاری چنین جشنواره‌هایی در ترویج و معرفی رسانه‌ها و مدیرانی است که باید در جامعه و میان تصمیم‌گیرندگان بیشتر شناخته شوند.  

به گزارش خانه ملت، دومین جشنواره رسانه‌ای بهارستان باهدف ارتقای سطح کیفی تولیدات رسانه‌ای پیرامون مجلس شورای اسلامی و تجلیل از آثار برتر برگزار می‌شود. خبرنگاران می‌توانند با مراجعه به سامانه اختصاصی جشنواره بهارستان به آدرس https://bmfe.parliran.ir/home آثار خود را ارسال کنند. مهلت ارسال آثار تا ۲۵ مهر ۱۴۰۴ خواهد بود و مراسم اختتامیه نیز همزمان با ایام روز مجلس در آذرماه برگزار خواهد شد./

پایان پیام