خبرگزاری خانه ملت

"محمدرضا حسین‌نژاد" همچنین عقیده دارد: برای توسعه روستاهای کشور لازم است تا ضمن ایجاد شرایط بهتر برای روستائیان باید تاوان زندگی شهری را نیز افزایش دهیم به این معنا که میزان مالیات بر دارایی را چنان تعیین کنیم که تملک خانه در شهرهای بزرگ به راحتی امکان‌پذیر نباشد و به خودی خود گروهی از مردم ترجیح بدهند که شهرها راترک و راهی روستاها یا شهرهای کوچک شوند البته او تأکید می‌کند که در کنار این نوع تاوان می‌بایست طرح جامع و کاملی هم باید برای روستاها داشته باشیم تا این برنامه‌ریزی موازی به عنوان یک الگو، نسخه‌ای باشد برای درمان مشکلات شهرهای بزرگ کشور.
گفت‌وگوی هفته نامه «ارمغان» خراسان شمالی،  را با او بخوانید:

برنامه پنجم در توسعه روستاها موفق خواهد بود؟

اگرتقسیم‌بندی بودجه کشور به شکلی انجام شود که دستیابی به اهداف برنامه را ممکن و میسر کند می‌توان انتظار داشت که برنامه پنجم توسعه خواهد توانست بخشی از مشکلات روستاها را برطرف کند، در واقع دستیابی به اهداف برنامه نیازمند بودجه‌ریزی و انجام محاسبات دقیق بر اساس برنامه است فرض کنید که در برنامه آمده تمامی روستاهای با جمعیت بالای 20 خانوار بایستی از آب آشامیدنی سالم برخوردار شوند، دولت باید تمامی روستاهایی با این ویژگی را مشخص کند و بعد در بازه زمانی 5 ساله برنامه‌ریزی کند و اعتبارات طوری تعیین شود که در طی پنج سال تمامی روستاهای بالای 20 خانوار از آب آشامیدنی بهره‌مند شوند. در برنامه پنجم بر این اساس تکالیفی برای دولت در نظر گرفته شده است که تمامی جنبه‌های زیرساخت‌های توسعه را در برمی‌گیرد. بر همین اساس امیدوار هستیم که معاونت برنامه‌ریزی و توسعه کشور بتواند با توجه به احکام برنامه پنجم که پس از تأیید شورای نگهبان شکل اجرایی به خودش می‌گیرد عمل کند.

روستا ها را به عنوان بخش مولد می‌شناسند و اگر این فرآیند برنامه‌ریزی به گونه‌ای نباشد که مولد بودن روستا ادامه پیدا کند، روستائیان حتی با داشتن آب آشامیدنی و بهداشت برای دستیابی به شرایط اقتصادی بهتر راهی شهرها خواهند شد. برای جلوگیری از بروز این مشکل هم برنامه‌ای دارید؟

به موازات توسعه زیرساخت‌های زندگی روستایی یک برنامه باید صورت بگیرد یعنی آنچه که در کشورهای اروپایی می‌بینیم بسیاری از مردم سکونت در روستاهای نزدیک به شهر را به سکونت در شهر ترجیح می‌دهند به دلیل این‌که تاوان شهرنشینی بسیار بالاست و مالیات‌هایی که از شهروند گرفته می‌شود به قدری سنگین است که شهروندان تمایلی برای مالکیت مسکن در شهر را ندارند و در صورتی که کار ضروری در شهر نداشته باشند اصلاً تمایلی به اقامت در شهر از خود بروز نمی‌دهند. در روستاهای اقماری زندگی می‌کنند و اگر فعالیت جزئی هم در شهر دارند با مترو به شهر می‌آیند و دوباره به روستاهای محل سکونتشان برمی‌گردند.

برای تشویق روستائیان به ماندن در روستاها و نیز تشویق شهرنشینان برای مهاجرت به روستا می‌بایست دو دسته فعالیت به شکل موازی انجام شود؛ یکی حرکت‌های مولد  که در احکام برنامه توجه خاصی به بخش کشاورزی، دامپروری، سلامت و بیمه و زیرساخت‌ها شده است و تمامی احکام به صورت شفاف در برنامه پنجم گنجانده شده است منتها این به تنهایی کافی نیست. شما الان می‌بینید که تهران به عنوان پایتخت کشور با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند و الان بحران آلودگی هوا در تهران است، این به دلیل ایجاد امکانات زندگی راحت و رفاه شهروندی ایجاد شده در تهران است و همین موضوع باعث می‌شود که کسی حتی اگر کار ضروری هم در تهران ندارد به دلیل مالکیت مسکن در این شهر ساکن بماند و این اتفاق خوبی نیست یعنی اگر ما زندگی شهرنشینی را طوری تنظیم کنیم که سودها و درآمدهای زیادی نصیب ساکنان شهرهای بزرگ شود به هر حال باید منتظر مهاجرت‌ها هم باشیم.

الان یکی از مشوق‌هایی که باعث شده که مردم از محیط‌های کوچک به محیطهای بزرگ و بزرگتر مهاجرت کنند همین روش اشتباهی است که در زندگی مردم شهرهای بزرگ ایجاد شده است و رفاهی برایشان فراهم شده که در دیگر نقاط کشور وجود ندارد پس همه مردم آرزو دارند برای ادامه زندگی به شهرهای بزرگ بیایند.

یعنی رفاه شهری روستائیان را به شهر می‌کشاند؟

الان یک روشی در زندگی مردم سراسر کشور ما حاکم شده که به یکدیگر توصیه می‌کنند که اگر می‌خواهی زندگی بهتری داشته باشی برو به شهر و از آنجا دوباره یکدیگر را تشویق می‌کنند تا به شهرهای بزرگتر مهاجرت کنند و مقصد نهایی مهاجران داخلی نیز پایتخت است که نتیجه آن می‌شود همین مشکلاتی که امروز گریبانگیر پایتخت شده و در روستاها نیز مشکلاتی را به وجود آورده است. اما چنان‌چه ما بتوانیم در روستاها شرایطی ایجاد کنیم که مردم برای اقامت تشویق شوند چرخه مهاجرت ممکن است با روند کندتری به جریان بیفتد و به پایداری روستاها کمک شود.

این سیر مهاجرت در واقع باعث شده که حاشیه نشینی، ایجاد سکونتگاه‌های غیر رسمی در حاشیه شهرها و بعضاً بروز جرم و جنایت را در پی داشته  باشد بنابراین اگر ما بخواهیم زندگی در روستاها به عنوان یک زندگی پاک و سالم در میان مردم شناخته شود می‌بایست برای توسعه روستاها تلاش کنیم تا به این ترتیب بزه‌کاری اجتماعی هم کنترل شود.

مشخصاً در برنامه پنجم برای حل این مشکل چه پیشنهاداتی داده شده؟

یکی از نکات برنامه پنجم توجه به دامپروری و کشاورزی است و حتی توسعه بخش گردشگری در کنار توسعه بهداشت و درمان و آموزش در روستاها نیز در این برنامه مورد توجه نمایندگان قرار گرفته است.

اما از زاویه دیگر باید قوانینی نیز بر زندگی شهرنشینی حاکم شود. من گمان می‌کنم هدفمند‌سازی یارانه‌ها بتواند در این زمینه کمک مؤثری به اسکان روستائیان داشته باشد در واقع نقطه قوت تقویت روستاست از این جهت که مثلاً آقایی که در شهر زندگی می‌کند و سه تا ماشین دارد در آینده‌ای نه چندان دور ناچار است بنزین لیتری 800-700 تومان بزند در حالی که تا کنون بیشترین یارانه که در سوخت کشور بوده نصیب شهر نشینان شده است. در حالیکه با اجرای این طرح روستائیان حق خودشان را از سوخت کشور به صورت نقدی دریافت می‌کنند و از این جهت با شهرنشینان برابر خواهند شد که همین می‌تواند به عنوان یک اهرم مشوق برای روستاها کارآمد باشد. من فکر می‌کنم برنامه پنجم، هدفمند‌سازی یارانه‌ها و بالا بردن تاوان زندگی شهری سبب توسعه روستاها خواهد شد که به خودی خود نقش مولد روستاهای کشور را به آنها بازگردانده و سبب توسعه روستاها می‌شود.