خبرگزاری خانه ملت

زلزله‌های اخیر در استان زنگ خطری جدی است برای مسئولان استانی تا هرچه سریع‌تر نسبت به احیای این بافت فرسوده یا بهسازی آن اقدام کنند.

به گفته کارشناسان یک پنجم تا یک چهارم شهر شیراز را بافت‌های فرسوده تشکیل داده‌اند که توجه به آنها از ضروریات است.

جعفر قادری در گفت و گو با خبر جنوب در خصوص ضرورت توجه به بافت های فرسوده در این استان سخن گفته است.

 یـکی از مصوبات برنامه پنجم توسعه، مکلف شدن دولـت برای احیای بافت‌های فرسوده و ایمن‌سازی ساختمان‌هاست. این طرح اکنون در چه مرحله‌ای قراردارد و چه زمانی به اجرا درخواهدآمد؟

طرح اولیه احیای بافت‌های فرسوده و تکلیف دولت در این زمینه اولین بار از سوی من مطرح شد که در نهایت در مجلس به تصویب رسید. این مصوبه اکنون در شورای نگهبان در حال بررسی است که در صورت اتمام بررسی‌ها تبدیل به قانون می‌شود و ضمانت اجرایی می‌یابد.

 اگرچه دولت طی این مصوبه موظف است در طول دو سال نسبت به احیا و مقاوم‌سازی بخش مهمی از بافت‌های فرسوده بپردازد، اما مقاوم‌سازی بافت فرسوده در چند هزار شهر کشور قطعاً بیش از توانمندی دولت است.

بله، قطعاً همین گونه است و دولت به تنهایی قادر به حل مشکل نخواهد بود و بخش غیردولتی باید وارد عمل شود. البته این مسئله هم در بازسازی بافت‌های فرسوده دیده شده است که ما امیدواریم با بستر‌سازی مناسب زمینه ورود بخش خصوصی فراهم شود.

 بافت‌های فرسوده چه مساحتی از شهر شیراز را دربرگرفته‌اند؟

بر اساس آمار 1690 هکتار از فضای شیراز در بافت فرسوده قراردارد. اما واقعیت این است که این اگر بدون اغماض نگاه کنیم این عدد به 4 تا 5 هزار هکتار هم می‌رسد، یعنی چیزی در حدود 25درصد فضای کل شیراز را بافت‌های فرسوده دربر گرفته‌اند.

 این البته زنگ خطری است برای مسئولان که باید هرچه سریع‌تر نسبت به احیا و مقاوم‌سازی آن اقدام کنند. زیرا در صورت تأمین نشدن منابع مالی و وقوع زلزله شاهد آسیب‌های جدی در این بخش خواهیم بود.

 یکی از موانعی که شهرهای تاریخی و اماکن باستانی درباره احیای بافت فرسوده با آن رو به رو هستند، بحث‌های میراثی است. معمولاً میراث اجازه ساخت و ساز و تغییرات را نمی‌دهد و قوانین ویژه‌ای در این باره دارد.

به طور کلی برای احیای بافت‌های فرسوده با دو مشکل عمده روبه رو هستیم. اول اینکه در عین هزینه بر بودن، بودجه مستقلی برای این منظور وجود ندارد و باید منابع مالی ایمن‌سازی بافت‌های فرسوده تأمین شود. نکته دوم همانی است که شما به آن اشاره کردید. ما در مرکز شیراز حدود 360 هکتار بخش تاریخی داریم که این بخش نیز به دلیل هویت ویژه‌اش نیازمند محافظت و توجه ویژه است. سازمان میراث فرهنگی قوانین خاص خودش را دارد و همه این فضا را به صورت یکجا در نظر گرفته است و اجازه تعریض خیابان‌ها و پیش‌بینی فضای خدماتی مورد نیاز را نمی‌دهد. این نگاه غلطی است که مانع از احیای بافت‌های فرسوده می‌شود.

پیشنهاد شما برای احیای بافت فرسوده‌ای که در دل فضاهای میراثی قرار دارد، چیست؟

من معتقدم باید فضای میراثی حفظ شود، اما مابقی بافت‌های فرسوده که در دل آن نهفته است، باید احیاء و مقاوم‌سازی شود. یعنی باید در قالب طرحی تفضیلی، برای حفظ بناهای تاریخی و در عین حال نوسازی و بهسازی فضاهای موجود در بافت تاریخی بر اساس مصالحی که آسیبی به این بافت نمی‌زند اقدام شود. حفظ این 360 هکتار به این شکل دیدگاه غلطی است و ما باید فضای سبز، فضاهای خدماتی، گردشگری، آموزشی و بهداشتی را در این بخش داشته باشیم اما متأسفانه این مجوز به دلایل بالا ارائه نمی‌شود.

 مسکن مهر و ارائه خانه‌های مسکونی با تسهیلات ویژه را نیز می‌توان راهی برای نوسازی فضای شهری و کاهش بافت فرسوده دانست. وضعیت مسکن مهر را در شیراز چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ورود دولت در مسکن مهر به طور کلی کار ارزشمندی بوده است. دولت برای تأمین مسکن به عنوان یکی از نیازهای اصلی مردم به شکل تأمین زمین و تسهیلات در ساخت حمایت‌های ویژه‌ای انجام داده است. قطعاً آن نگاه اولیه یعنی وجود تعاونی‌ها برای مسکن‌سازی توجیه خاصی نداشت و اینکه مدیران ذی صلاح به سمت انبوه‌سازی رفته‌اند، زمینه موفقیت این طرح خواهد بود. اما اگر نگاه مسکن‌سازان به جای زمین‌های خارج از شهر، معطوف به بافت فرسوده می‌شد و نسبت به تملک این اراضی و ساخت و ساز در این بخش اقدام می‌کردند، قطعاً با یک تیر دو نشان را هدف قرار می‌دادند. در این صورت ما می‌توانستیم با سرعت بیشتری به اهداف مان برسیم و در جهت کاهش بافت‌های فرسوده گام برداریم، از سوی دیگر استقبال مردم نیز بیش از پیش می‌شد.

مسکن مهر چقدر توانسته نیازها را در بخش مسکن مرتفع کند؟

خب! کارهای قابل قبولی در این بخش صورت گرفته است، اما به نظر می‌رسد نیاز به تسریع در این روند داریم تا مشکل مسکن جوان‌ها مرتفع شود. با این حال نیازها همچنان بسیار زیاد است و به نظر می‌رسد مناطق دور از شهر هم چندان جذابیت و تمایلی برای شهروندان ایجاد نکرده است. البته در شهرک صدرا و خود شهر نیز زمین‌هایی دیده شده است که می‌تواند در استقبال مردم تأثیر بیشتری داشته باشد. در عین حال باز تأکید می‌کنم که بهره‌گیری از بافت‌های داخل شهر و به‌ویژه بافت فرسوده عامل مهمی برای تأثیر بر قیمت زمین و مسکن و کاهش آن خواهد داشت. نکته مهم دیگری که باید در این بخش به آن اشاره کنم، این است که متأسفانه برخی از گزارشات نشان می‌دهد که برخی مسئولان اشتغال حاصل از مسکن مهر را در آمار ایجاد شغل در استان لحاظ‌کرده‌اند و معتقدند بیکاری تا حدودی کاهش یافته است، اما این اشتغال پایدار نیست و نباید در آمارها لحاظ شود، بلکه مراد ما اشتغال پایدار صنعتی است.

 استان فارس جزو استان‌هایی است که به طور متوسط هر سال حوادث غیر‌مترقبه‌ای را در آن شاهد هستیم. برای کاهش خطرات این حوادث جدا از احیای بافت‌های فرسوده چه اقدامات دیگری صورت گرفته است؟

یکی از مزیت‌های استان فارس و به‌ویژه شهر شیراز، احداث ساختمان‌ها با رعایت اصول مهندسی و مسائل مربوط به نظام مهندسی است که به نسبت بسیاری از دیگر استان‌ها این مسائل به طور ویژه‌ای رعایت می‌شود.

شهرداری نیز در رعایت مسائل مربوط به واگذاری کار به مجریان ذی صلاح پیشگام است. در عین حال بنیاد مسکن هم در این استان اقدامات قابل تقدیری صورت داده است. اما واقعیت این است که استان فارس به دلیل شرایط جغرافیایی‌اش بسیار آسیب‌پذیر است. نمونه این آسیب‌ها را می‌توان در زلزله‌های اخیر در لامرد، کازرون، خنج و قیر مشاهده کرد. این زلزله‌ها نشان می‌دهد تهدیدها بسیار است و نیازمند این هستیم که اقدامات وسیع‌تر و جدی‌تری انجام شود اما متأسفانه ما هنوز هم بعد از وقوع زلزله‌های منجر به خسارت، نتوانسته‌ایم بخشی از اعتبارات را برای سازندگان و صاحبان واحدهای مسکونی در بافت‌های خسارت دیده تأمین کنیم. البته تلاش مان این است که این موضوع در بودجه سال 90 پیش‌بینی شود. در مجموع نیازمند همت بیشتر مسئولان برای احیای بافت های فرسوده و ایمن‌سازی بافت‌های مسکونی هستیم تا در صورت بروز حادثه کمترین خسارت به مردم وارد شود.