خانه ملت گزارش می دهد
سیر تحول هرم ازدواج در ایران / شمارش معکوس ازدواج های «معکوس»
ازدواج سنت نبوی و سرآغاز تشکیل یک زندگی صمیمی از طرف زن و مرد است، مقدسترین و مهمترین نهاد در هر جامعه محسوب میشود؛ تصمیمگیری آگاهانه میتواند نهاد خانواده را مداوم و مستحکم کند و موجب سلامت جامعه شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری خانه ملت؛ براساس آمارها، ۱۱درصد از ازدواجهای ثبت شده در سال ۹۷ زنان بزرگتر از مردان هستند، این اختلاف سنی از 2 تا 3 سال شروع شده و به 25 سال و حتی بیشتر هم میرسد. ازدواج هایی که ممکن است با انگیزههای مختلف صورت گرفته باشد؛ طبق آخرین سرشماری سازمان ثبت احوال از توزیع سنی همسران در زمان ازدواج و طلاق در کشور ۱۲درصد از ازدواجهای ثبت شده در سال ۹۷، مرد و زن هم سن بودند و در ۱۱ درصد آنها زنان بزرگتر از مردان هستند.
براساس نظر جامعهشناسان در حال حاضر، ایران به لحاظ ازدواج کشوری مناسبی نیست چراکه امروز هرم سنی ازدواج بهم ریخته است؛ گاهی تجردگرایی تا سن ۴۰ سالگی میبینم و گاهی ازدواجهایی را میبینیم که همسران توان تفکیک درست و غلط زندگی را ندارند در این میان دولت تنها با سیاست افزایش وام ازدواج در راستای تشویق جوانان به ازدواج است و در برخی از مواقع خانوادهها ، کودکان کم سن و سال خود را مجبور به ازدواج میکنند بنابراین این وضعیت در شکلهای مختلف خود دستخوش آسیب است.
13 میلیون جوان مجرد در کشور
عده ای نظرات موافقی در رابطه با این ازدواج دارند و گروهی مخالف چنین پیوندهایی هستند و مسائلی همچون بلوغ فکری، اقتدار و مردسالاری، عدم پذیرش خانوادهها و حتی عدم پذیرش جامعه و عرف میدانند در این میان بالا رفتن سن ازدواج و استقلال مالی زنان از جمله دلایل شکلگیری تعدادی از این ازدواج ها است.
علی اکبر محزون مدیرکل دفتر جمعیت نیروی کار مرکز آمار ایران و مدیرکل سابق اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور در گزارشی از میزان جوانان مجرد کشور گفت: ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر مجرد هرگز ازدواج نکرده در کشور داریم که با احتساب افراد بدون همسر در اثر فوت یا طلاق، جمعیت مجردان ایران به رقم ۱۳ میلیون و ۳۲ هزار میرسد.
اختلافات سنی تهدیدی برای برخی از ازدواجها
محمدرضا بادامچی عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در مورد ازدواجهای معکوس میگوید: در ازدواجهایی که دختران بزرگتر از مردان هستند باید موردی، مورد بحث و بررسی قرار بگیرند، اگر این اختلاف سنی بین 5 تا 6 سال باشد مشکلی ندارد اما زمانی که این اختلاف سنی بین 20 تا 30 باشد مشکلات دیگری در پی خواهد داشت که ممکن است تهدیدی برای اینگونه ازدواجها باشد.
جامعه به ظاهر مدرن ایرانی با افکار سنتی میتواند آسیبهایی را به همراه داشته باشد
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی به سنتی بودن جامعه ایرانی اشاره و تاکید میکند: جامعه به ظاهر مدرن ایرانی با افکار سنتی میتواند آسیبهایی را به همراه داشته باشد، در ازدواج معکوس نقش خانوادهها بسیار تاثیرگذار است از گذشتههای دور اینگونه ازدواجها وجود داشته و چندان عجیب نیست؛ نباید درمورد این ازدواجها آمار سازی شود اگر آمار آن افزایش پیدا کند بدون شک در جامعه مشکلاتی وجود دارد.
سایه سنگین بیکاری در شکلگیری ازدواج های معکوس
عضوکمیسیون اجتماعی مجلس در ادامه تصریح میکند: برخی از این ازدواجها به دلیل شرایط مادی و بیکاری شکل میگیرد، پسران به دلیل تمول زنان و نه برحسب عشق و علاقه به سمت اینگونه ازدواجها پیش میروند که به مرور زمان جذابیت خود را از دست داده و تبدیل به جدایی میشود.
سن یکی از فاکتورهای مهم زندگی
سیده فاطمه ذوالقدر سخنگویی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در رابطه با ازدواجها معکوس به خانه ملت میگوید: ازدواج سنت نبوی و سرآغاز تشکیل یک زندگی صمیمی از طرف زن و مرد است، مقدسترین و مهمترین نهاد در هر جامعه محسوب میشود؛ تصمیمگیری آگاهانه میتواند نهاد خانواده را مداوم و مستحکم کند و موجب سلامت جامعه شود؛ در دین اسلام به خانواده بسیار سفارش شده است در این بین کفویت از جمله شرایط لازم برای یک انتخاب درست یک ازدواج پایدار خواهد بود که از جمله فاکتورهای کفویت تناسب سنی زن و مرد است، البته این بدان معنا نیست که حتما زن از مرد کوچکتر باشد؛ در ازدواج علاوه بر تناسب ظاهری فاصله سنی نباید زیاد باشد که موجب تفاوت تفکر زوجین باشد.
صدا و سیما و نهادهای مدنی، جهت ترغیب جوانان به ازدواج و تبلیغ برای انتخاب آگاهانه و درست بسیار مؤثر هستند
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی تاکید میکند: صدا و سیما و نهادهای مدنی، جهت ترغیب جوانان به ازدواج و تبلیغ برای انتخاب آگاهانه و درست بسیار مؤثر هستند، باید زمینه مناسب برای این مهم را فراهم کنند و عاملی باشند تا از انتخابهای هیجانی و تصمیمات شتابزده اجتناب شود، تناسب و توافق در اوضاع فرهنگی،اقتصادی، عقیدتی و شرایط همخوان تحصیلی و کاری و همچنین توجه به موضوع سن و سال مورد توجه جوانان قرار گیرد.
ازدواج های معکوس را سرزنش نکنید
ذوالقدر در مورد سرکوب نشدن ازدواجها معکوس در جامعه به خانه ملت گفت: هنگامی که ازدواجی صورت گرفت که به لحاظ عرفی در جامعه همخوانی نداشت نباید آن را سرزنش کنیم. هنگامی که افراد تصمیم بگیرند چنین پیوندی داشته باشند بدون شک معایب و محاسن ازدواج پیش رو را سنجیدهاند در این میان چنانچه بعد از ازدواج مدام مورد قضاوت جامعه قرار بگیرند، خواسته و ناخواسته ذهن آنها تحت تاثیر قرار میگیرد و در آینده تهدیدی برای زندگی آنها محسوب میشود، بر همین مبنا علاوه به کمک به انتخاب درست جوانان در شریک زندگی خود باید انتخاب آنها احترام بگذاریم و به جای قضاوتهای نابجا، سعی در ایجاد صمیمیت و پایداری این زندگیها باشیم.
ازدواج «من» بودن را به «ما» بودن تبدیل میکند
زهرا سعیدی مبارکه عضو فراکسیون زنان مجلس با اشاره به اینکه مبنای زندگی زناشویی، مشترکات زوجین است به خبرنگار خانه ملت میگوید: برای ازدواجهای معکوس مبنایی عملی در نظر گرفته نشده و نمیتوانیم بگوییم این ازدواجها ناموفق بوده و یا نه صد در صد موفق هستند، در زندگی مشترک برخی اشتراکات مطرح است «من» بودن را به «ما» بودن تبدیل میکند.
نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید میکند: سن در ازدواج یک عدد است؛ مهم آرامش زن و مرد است که در کنار یکدیگر هستند؛ در یک خانواده ما به دفعات متعددی دیدیم که پدر با دختر و یا با پسر خود مثل یک دوست رفتار میکند نمیتوان به دلیل اختلاف سنی «دوستی» پدر با فرزندان را زیر سوال ببریم، ازدواج معکوس هم بر همین اساس است گاهی دوستی زن و شوهر فراتر از رقم شناسنامهای آنها است.
وی در ادامه تصریح کرد: زمانی که دو نفر از دو جنس متفاوت زیر یک سقف میروند تفاوتهای با هم دارند تا زمانی که با خلق و خوی یکدیگر آشنا شوند این تضادها به صورت اختلاف خود را نشان میدهند که به مرور زمان کم میشوند نمیتوانیم بگوییم به دلیل اختلاف سنی است؛ در تمام ازدواجها نه تنها ازدواج معکوس باید مشاوره و شناخت هر دو طرف در میان باشد بلکه مولفههایی مثل سن در ازدواج عددی بیش نیست.
ازدواجهای معکوس به دلایل شرایط عرفی از طرف خانوادهها چندان پذیرفتنی نیست
سعیدی در ادامه یادآوری میکند: ازدواجهای معکوس به دلایل شرایط عرفی از طرف خانوادهها چندان پذیرفتنی نیست،دختر و پسر هر دو از خانوادههای متفاوتی هستند با دو فرهنگ متفاوت که زندگی را تشکیل میدهند، وابستگی هر خانواده به فرزندان شاید منجر به ایجاد اختلافاتی در زندگی زوجین شود علیالخصوص در این ازدواجها که سن مطرح میشود؛ اختلافات خانوادگی اگر کنترل نشود گاهی منجر به اختلافات بزرگتر و حتی طلاق هم میشود.
نماینده مردم در مجلس دهم تاکید میکند: فرهنگسازی و آموزش در مدارس و دانشگاهها در رابطه با انتخاب همسر آینده جزو اولویتهای زندگی هر جوانی است؛ باید در حوزه ازدواج و ازدواجهای معکوس فرهنگسازی شود و مشاورههای در حوزه ازدواج گذاشته شود.
فرهنگسازی را از مساجد و مدارس آغاز کنید
وی فرهنگسازی درست را مهمترین عامل در حوزه ازدواج میداند و میگوید: مساجد و مدارس دو پتانسیل قوی در حوزه فرهنگسازی در کشور ما هستند که میتوان در حوزه زندگی شخصی و اجتماعی مسائل دیگر مورد توجه قرار دهیم؛ اگر بتوانیم در این حوزه قوی عمل کنیم بدون شک آمار طلاق در کشور هم رو کاهش خواهد یافت؛ دراین میان نقش رسانهها در زندگی تک تک افراد غیر قابل انکار است و در تحکیم بنیان خانواده می تواند نقش موثری داشته باشدو تاثیر مستقیمی در زندگی اقتصادی و اجتماعی افراد دارند، علیالخصوص در فرهنگسازی نقش بیبدیل رسانه را نمیتوانیم انکار کنیم استفاده از ظرفیت شبکههای اجتماعی در کنار رسانه ملی میتوانند نقش موثری در راستای افزایش ازدواجهای درست و کاهش طلاق داشته باشد.
نمیتوان در مورد درست یا غلط بودن ازدواج های معکوس نظر قطعی داد
فریده اولادقبادرئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در مورد ازدواج معکوس میگوید: ازدواج یک امر شخصی است نمیتوانیم نظر قطعی در مورد درست و اشتباه بودن ازدواجهای معکوس مطرح کنیم، چه بسا ازدواجهایی را میبینم که مردان بزرگتر از زنان بودند اما زندگی موفقی نداشته و گاهی برعکس این ماجرا را شاهد بودیم ازدواج هایی که زنان بزرگتر از مردان بوده و زندگی خوبی را داشتهاند.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تاکید میکند: تعیین اختلاف سنی برای ازدواج چندان اهمیت ندارد، برای اینگونه ازدواج باید دنبال چرایی باشم، یا برحسب علاقه بوده یا دلایل دیگری همچون نیاز عاطفی و یا استقلال مالی زنان عامل اینگونه ازدواجها شده است، موفق و یا ناموفق بودن این ازدواج ها باید توسط تحقیق و پژوهش و پرسشنامه مورد بررسی قرار گیرد .
فرض بر این بگذاریم که ازدواجها بر پایه بزرگتر بودن زنها چارچوببندی شده بود! آیا باز هم مشکل وجود داشت؟
آنچه در تاریخ خواندیم و شنیدیم «باید» در ازدواج وجود ندارد، همانگونه که حضرت محمد(ص) از همسر خود حضرت خدیجه (س) به لحاظ سنی کوچکتر بودند. در پایان باید گفت انسان موجودی پیچیده و ناشناسی است. زمانی میتوان برای این انسان فرمولبندی و چارچوببندی کرد که قراردادی برای خودش تعیین کرده باشد؛ فرض بر این بگذاریم که ازدواجها بر پایه بزرگتر بودن زنها چارچوببندی شده بود! آیا باز هم مشکل وجود داشت؟ انسان موجودی قابل پیشبینی شدهای نیست نباید و باید در ذهنش نمیگنجد در لحظه با توجه شرایط تصمیمات متفاوتی میگیرد که صلاح خود باشد، بر مبنای پیچیده بودن انسان نمیتوانیم بگوییم ازدواج معکوس روندی صرفا اشتباه یا درست در جامعه است؛ بستگی به شرایط و عوامل متفاوتی دارد که فرد به فرد این شرایط تغییر میکند و تمام استدلالات نسبی هستند./
پایان پیام
گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان