خانه ملت به مناسبت روز ملی جمعیت گزارش میدهد؛
بحرانی بدتر از حمله مغول ؛ خشکسالی و حتی کرونا
پیر شدن ایران در سایه بیتوجهی به فرصت انفجار جمعیت در دهه شصت، آیندهای دیگر را برای کشور رقم زد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری خانه ملت؛ زنگ خطر پیری جمعیت ایران به صدا در آمده است. در طی سالهای اخیر هشدارهای متعددی برای افزایش جمعیت ایران داده میشود. طبق هشدار برخی از کارشناسان ۳۰ سال دیگر از هر سه ایرانی یک نفر به بالای ۶۵ سال سن میرسد. پیر شدن ایران در سایه بیتوجهی به فرصت انفجار جمعیت در دهه شصت، آیندهای دیگر را برای کشور رقم زد.
از تغییر سیاستهای کاهش جمعیت تا ترغیب مردم به افزایش جمعیت در کنار مشوقهای فرزندآوری، بستههای بهداشتی و بخشودگی مالیات از جمله طرحهای متنوعی بودند که برای گذر از معضل کاهش جمعیت ارائه شدند، اما به دلایل متفاوت بسیاری از آنها عملیاتی نشدند؛ در این میان مهاجرت ایرانیان در سایه تورم کم در این کاهش جمعیت دخیل بوده است.
طبق آمار منتشر شده در سال ۹۹ به واسطه شیوع کرونا میزان مرگ و میر افزایش و از سوی دیگر شمار موالید کاهش یافت؛ این امر تأثیر زیادی روی نرخ رشد جمعیت گذاشت به طوری که این میزان در سال ۹۵، ۱.۲۴ درصد بود اما در سال ۹۹ به ۰.۶ درصد رسیده است؛ آماری که از نظر کارشناس فاجعه خوانده شد.
رشد جمعیت صفر میشود
پیش بینیهای برای هرم جمعیتی سالهای ۱۴۲۰ الی ۱۴۲۵ پیشنهاد میشود که نرخ رشد جمعیت را صفر نشان میدهد، اما تغییرات سریع نرخ رشد بر اثر شیوع کرونا، سبک زندگی و مسائل فرهنگی این موضوع را زودتر رقم خواهد زد؛ به طوری که تا ۱۰ سال آینده میزان رشد جمعیت کشور صفر و پس از آن جمعیت کشور کاهش مییابد.
کشور به سمت سیاه چاله جمعیتی پیش می رود
در همین راستا فاطمه محمدبیگی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، به بهانه روز ملی جمعیت میگوید: در حال حاضر کشور ما در حال ورود به سیاه چاله جمعیتی است؛ در طی چند سال اخیر رشد جمعیت با شیب تند قهقرائی روبرو بوده تا جایی که سازمان بهداشت جهانی نسبت به این موضوع عکس العمل نشان داد. در سیاستهای جمعیتی سه سناریو برای رشد جمعیت تعریف میشود رشد جمعیت با شیب بالا، متوسط و پایین؛ زمانی که چنین تعریفی برای جمعیت در نظر میگرفتند کسی باور نداشت، روزی ایران به سرعت در سناریو کاهش رشد جمعیت قرار بگیرد.
بسته شدن پنجره جمعیتی کشور با آمار ناخوشایند
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس شورای اسلامی افزود: شروع قرن پانزدهم با کاهش سریع رشد جمعیت کشور رقم خورده است که این موضوع نشان میدهد در سالهای آخر پنجره جمعیتی کشور به سر میبریم. این پنجره جمعیتی بین سن ۱۵ تا ۴۵ سال برای بانوان و وجود افراد جوان تعریف میشود که این فرصت طلایی برای کشور ما در دهه شصت رخ داد که نتوانسته از آن به درستی استفاده اگر نتوانیم از فرصت باقی مانده در طی چند سال آینده به درستی استفاده کنیم، بدون شک این پنجره جمعیتی بدون استفاده و با آمار ناخوشایندی برای کشور ما بسته میشود.
عضو هیات رئیسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: کشورهای توسعه یافته از سنین ۲۵ تا ۳۰ ساله برای ترمیم جمعیت خود یعنی پیشرفت در تمام حوزهها از اقتصادی و اجتماعی گرفته تا امنیتی و نظامی استفاده میکنند بطور مثال کشورهایی نظیر کره و مالزی از جمله کشورهایی بودند که از پنجره جمعیتی خود به خوبی استفاده کرده و در حال حاضر در بسیاری از مسائل اجتماعی و اقتصادی با تکیه به جمعیت خود توانستهاند در سطح جهان در بهترین جایگاهها قرار بگیرند.
بی توجهی مسئولان و کم کاری نهادهای مربوطه به سیاستهای افزایش جمعیت
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در ۲۰ سال گذشته در حوزه بهداشت و افزایش جمعیت به جای پیشی گرفتن و ارتقای جمعیت، اکثر سازمانها و نهادها سیاستهای تهدیدی و کاهش جمعیت را در دستورکار خود قرار داده و حتی با تمام هشدارهای رهبر معظم انقلاب در طول چند سال اخیر باز شاهد کاهش نرخ رشد جمعیت و بی توجهی مسئولان و کم کاری نهادهای مربوطه به این اهم هستیم.
برخی دانسته یا ندانسته با دکترین جنگ جمعیتی در خارج از کشور همراه شده و با ایجاد چالش و همراهی با رسانه های معاند با دروغ پردازی ها علیه طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، جلوه های زیبای این طرح ۷۴ ماده ای را کنار گذاشته و فقط به حاشیه پردازی و قرائت نادرست پرداختند
محمدبیگی دبیر فراکسیون گام دوم میافزود:در طول یکسال گذشته با تشکیل کمیته جمعیت در مجلس یازدهم باز هم شاهد مقاومت های دور از منطق دربرخی از افراد با سابقه سیاست گذاری کشور هستیم. در این میان برخی دانسته یا ندانسته با دکترین جنگ جمعیتی در خارج از کشور همراه شده و با ایجاد چالش و همراهی با رسانههای معاند با دروغ پردازی ها علیه طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، جلوههای زیبای این طرح ۷۴ ماده ای را کنار گذاشته و فقط به حاشیه پردازی و قرائت نادرست از بندهای غربالگری و یا سقط جنین پرداختند. اگر این قانون پیشنهادی با دقت بیشتری مطالعه شود؛ شاهد تسهیلات مالی، بانکی و بیمه ای حتی تامین مسکن در طرح خواهیم بود.
ایران کشوری ثروتمند
عضو هیات رئیسه کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی ادامه میدهد: کشور ما به لحاظ منابع جزو ۱۰ کشور ثروتمند دنیا محسوب میشود به فرض مثال ما دومین کشور دارای ذخایر گازی، جزو برترینهای جهان در حوزه تولید نفت و در خصوص معادن و منابع طبیعی و موقعیت اکوسیستمی جزو بهترین ها در جهان هستیم، اما به دلیل سوءمدیریت و استفادههای نادرست از منابع امروزه دچار مشکلاتی هستیم که جبران برخی از آنها ممکن نیست.
امکانات را به صورت برابر تخصیص کنید
وی در ادامه تاکید میکند: امکانات باید به صورت عادلانه و برابر در همه جای کشور تخصیص داده شود در این مورد شاهد هستیم انحصار منابع در اختیار گروه خاصی قرار گرفته است. در چنین موقیعتی شاهد ثروتمند شدن گروهی و فقیر شدن عده ای دیگر هستیم که در کنار تحریمهای خارجی با یک خودتحریمی دیگر روبرو شدهایم. فراموش نکنیم ایران به لحاظ موقعیت منابع طبیعی و نیروی انسانی در موقعیت مناسبی قرار دارد که امروزه قربانی سوء مدیریتها است. امیدواریم با انتخاب فردی اصلح بتوانیم تمام کم و کاستی ها را کاهش دهیم.
محمد بیگی با انتقاد از عملکرد دولتها در راستای افزایش جمعیت به خانه ملت میگوید: طبق آخرین آمار از پژوهشها، مشخص شده خانوادههای ایرانی علاقمند به داشتن بیش از دو فرزند هستند اما کم و کاستیهای مادی حمایتهای اجتماعی در کنار مشکلات معیشتی سدی در مقابل این خواسته آنها است. دولتها با عملکرد ضعیف خود در راستای برآورده کردن خواسته جوانان از اشتغال و مسکن گرفته تا رشد تورم، مسیر زندگی بسیاری از جوانان را تغییر داده و حتی با همراهی نفوذ فرهنگ غربی آنها را به سمت تنها زیستی و تجردگرایی سوق دادهاند. سن طلایی ازدواج جوانان برای مسئولانی که فرصت رشد و بالندگی جمعیتی یک دهه را با بی توجهی از دست دادهاند، قابل جبران نخواهد بود.
رشد سالمندی، پدیده سالمند سر راهی را به همراه دارد
وی در ادامه تصریح میکند: پیری و سالمندی برای تمام کشورها تهدید محسوب شده و گاهی غیر قابل جبران است. به فرض مثال اگر در بیماریها، اپیدمیها و جنگها توجه کنیم، بیشترین آسیب را گروه سالمند جامعه میبینند. در کنار حوزه سلامت، صندوقهای بازنشستگی کشور با افزایش سرسام آور هزینهها و ورشکستگی مواجه است. گاهی افزایش سالمندی در دنیا می تواند با پدیده سالمند سرراهی همراه باشد، هرچند در کشور اسلامی ما چنین مواردی نادر است.
پوشش ۹۰ درصدی درمان ناباروری
عضو فراکسیون زنان مجلس یازدهم ادامه میدهد: برای اولین بار در تاریخ کشور قانون نسبتاجامع جمعیتی با ارتقای حفظ و پویندگی و بالندگی جمعیت مراحل قانونی خود را طی میکند و حمایت از خانواده تقریبا طرح کاملی است که در تمام حوزه های مختلف از بستههای تشویقی تا مرخصیهای مختلف برای پدران و مادران و همینطور تقویت مولفههای هویت بخش ملی، اسلامی و خانواده محوری در کنار افزایش مهارتهای فرزند آوری و حتی تربیت متخصصان زنان و زایمان و کودکان در آن دیده شده است. در کنار این تسهیلات درمان ناباروری برای اولین بار تحت پوشش بیمه ای ۹۰ درصدی قرار گرفت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم حتی موظف شده تا فعالیت های پژوهشی را در این راستا پشتیبانی نمایند.
ضعف عملکرد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری ریز سوال است
نایب رئیس دوم کمیسیون طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده میگوید: کاهش جمعیت کشور ضعف عملکرد نهادها و متولیان به ویژه نهاد معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری را نشان می دهد. جای سوال دارد که چرا تاکنون در این زمینه ورود جدی صورت نگرفته است؟
چه کسی پاسخگوی تجردگرایی جوانان است
وی در ادامه تصریح میکند: عدم توجه نهادها و سازمانها به مسئله ازدواج جوانان، تجردگرایی آنها را به دنبال داشته است. به فرض مثال نهاد ریاست جمهوری، معاونت زنان و خانواده و حتی وزارت ورزش و جوانان و آموزش و پرورش در کنار وزارت علوم باید پاسخگوی تجردگرایی تعداد بسیاری از جوانان کشور باشند که به دلیل سیاستگذاری های اشتباه تاکنون نتوانسته ازدواج کنند و طعم زیبای پدر و مادر شدن را بچشند.
در حال حاضر حدود۱۲ میلیون جوان مجرد در کشور داریم که تعدادی هم به سن تجردگرایی مطلق رسیدهاند
نماینده مردم در مجلس یازدهم اظهار می کند: در حال حاضر حدود۱۲ میلیون جوان مجرد در کشور داریم که تعدادی هم به سن تجردگرایی مطلق رسیدهاند و تمام عوامل از مشکل مسکن گرفته تا اشتغال هر یک به اندازه ای در این تجردگرایی دخیل بوده اند. تک تک نهادها و سازمانهای مربوطه باید پاسخگوی کوتاهی خود در این زمینه باشند.
محمد بیگی با اشاره به مسائل فرهنگی یادآور شد: نگرشهای فرهنگی در کنار مسائل اقتصادی٬ نقش پررنگی در کاهش جمعیت و افزایش تجردگرایی جوانان داشته است. چه میزان متولیان فرهنگی توانستند نوع و نگاه جوانان را به ازدواج پررنگ کنند؟ امیدواریم دولت آینده پاسخی مناسب به جوانان این سرزمین داشته باشد و یا شرایط را برای جوانان دهه شصتی به گونهای مهیا کند که بتوانند در سالهای پایان جوانی خود به آرزوی پدر و مادر شدن برسند.
تجرد گرایی حقیقت تلخ جامعه ایرانی است
وی در ادامه تصریح میکند: تجرد گرایی حقیقت تلخ جامعه ایرانی است که امروزه در سایه بی توجهی نهادهای متولی شدت گرفته است و در نهایت پدیده سالمندی را برای ایران رقم خواهد زد .در حال حاضر تعدادی از زنان و مردان به سن تجرد گرایی قطعی رسیدهاند٬ اما حمایتی از طرف دولت از این گروهها صورت نگرفته است. این معضلی است که در سالهای پیش رو توانایی تبدیل شدن به بحران را خواهد داشت. دولت باید لایحه ای در این راستا ارائه میکرد ولی تاکنون نه حمایتی و نه لایحه ای را در این خصوص شاهد نبودهایم.
استفاده از ظرفیتهای فرهنگی و هنری کشور برای فرزندآوری
در ادامه غلامرضا منتظری در مورد تاثیرات مسائل فرهنگی در میزان ازدواج جوانان به خبرنگار خانه ملت میگوید: مسیر حرکت هر انسانی را بینشهای او مشخص میکند و مجموعه بینشها و باورها هستند که فرهنگ را شکل میدهند، در مورد فرهنگ ازدواج و تشویق جوانان به فرزند آوری باید اقدامات زیر ساختی بیشتری صورت بپذیرد و زیرساختها اساسی مورد توجه قرار دهیم باید از تمام ظرفیتهای فرهنگی و هنری و حتی ادبی برای تشویق و اهتمام بیشتر جامعه به تشکیل خانوادهها و فرزند آوری باشیم.
امام راحل اعتقادات داشتند مبدا تمام تحولات از فرهنگ آغاز می شود اگر امروزه شاهد شبیخون فرهنگی در مسائل فرهنگی هستیم ناشی از بی توجهی زیر ساختهای فرهنگی است
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید میکند: در جلسات متعددی که برای حل مشکل ازدواج و تجردگرایی جوانان برگزار شده بیشتر مسائل به موضوعات به مسائل اقتصادی ختم میشود فارغ از اینکه مباحث فرهنگی هم نقش مهم و تاثیرگذاری در شکل گیری این تجردگرایی جوانان دارند، مسائل اقتصادی میتوانند موانع تشکیل خانواده باشند .امام راحل اعتقادات داشتند مبدا تمام تحولات از فرهنگ آغاز میشود اگر امروزه شاهد شبیخون فرهنگی در مسائل فرهنگی هستیم ناشی از بی توجهی زیر ساختهای فرهنگی است، اگر قرار باشد دشمن به جامعه رخنه کند از طریق مسائل فرهنگی آن جامعه وارد عمل میشود، تمام دستگاههای فرهنگی و نهادهای عمومی در حفظ و نگهداری فرهنگ ایرانی و اسلامی متولی بوده و مسئولیت دارند، اگر امروزه شاهد تجردگرایی جوانان هستیم بخش عمدهای از این تجردگرایی به مسائل فرهنگی باز میگردد.
نماینده مردم در مجلس یازدهم خاطر نشان میکند: در راستای تشویق جوانان به ازدواج و رفع موانع آن کمیسیون فرهنگی مجلس طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده را دستور کار قرار داده است که توسط کمیسیونهای تخصصی کارهای اولیه آن تمام شده است، امیدوارم در صحن هم ارائه و به تصویب نهایی برسد تا شاهد رشد ازدواج و افزایش فرزند آوری در کشور باشیم.
کلام پایانی؛ در کنار انواع و اقسام مشکلاتی که مانع ازدیاد جمعیت و تصمیم به فرزندآوری میشود؛ نیاز به آسیب شناسی دقیق احساس میشود. از منظرهای مختلف این مسئله قابل بررسی است اما گویا در چند سال اخیر برنامههای ازدیاد جمعیت نه تنها از نیاز مردم به دسترسی به امکانات برمی آید بلکه بیشتر ارائه برنامهها است که به مرحله عملیاتی شدن نرسیده. تا جایی که امروزه باید در کنار آسیب شناسی مذکور؛ نگاهی انتقادی هم به این به عملکرد بی کارکرد متولیان و مسئولان در حوزه فرهنگی و اقتصادی در جهت تعالی خانواده داشت./
پایان پیام
گزارشگر: محبوبه اشرفی پیمان