خبرگزاری خانه ملت

خبرگزاری خانه ملت- سرویس سیاسی- فاطمه رضائی: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با هدف انجام وظایف محوله در حوزه سیاست و روابط خارجى، دفاع، اطلاعات و امنیت تشکیل شده و از کمیسیون‌های فعال قوه مقننه به شمار می‌آید، این کمیسیون در اجلاسیه سوم دور یازدهم قوه مقننه همانند سال‌های گذشته برنامه‌ها و اهداف خود را دنبال کرده است.

انتخاب رئیس کمیسیون، نواب رئیس، دبیران اول و دوم و همچنین سخنگوی کمیسیون در آغاز هر اجلاسیه با رای اعضای کمیسیون انجام می‌شود و بر همین اساس یکی از مهمترین جلسات کمیسیون در آغاز اجلاسیه سوم دور یازدهم را می‌توان نشست انتخاب هیات رئیسه جدید دانست که در آخرین روز خرداد ماه 1401 برگزار و اعضای کمیسیون به ابقای «وحید جلال زاده» به عنوان رئیس رای دادند. (اینجا 502811  بخوانید)

کمیسیون‌ امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در سومین اجلاسیه دوره یازدهم یعنی از خرداد ماه 1401 تا خرداد ماه 1402، هفتاد و شش جلسه برگزار کرده و در این جلسات ضمن بررسی طرح‌ها و لوایح مطروحه به موضوعات روز کشور پرداخته‌ است.

این کمیسیون، بررسی 4 طرح اصلی و 6 لایحه را در دستور کار داشته و در مجموع می‌توان گفت در سومین اجلاسیه دوره یازدهم،10 طرح و لایحه را مورد رسیدگی قرار داده است.

طرح ها و لوایح

 طرح‌ها و لوایح متعددی در یکسال اخیر به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به عنوان کمیسیون اصلی یا فرعی ارجاع شده که برخی از آنها تعیین تکلیف و برخی جهت بررسی کارشناسی به کمیته‌های مربوطه ارسال و مواردی هم در دستور رسیدگی کمیسیون قرار دارد؛ طرح‌های «ممنوعیت انتخاب یا انتصاب مقامات و مدیران دارای تابعیت مضاعف و مرتبط با کشورهای خارجی»، «اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه به عنوان سازمان تروریستی توسط پارلمان اروپا»، «تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور»، «تأسیس سازمان حفاظت و اطلاعات قوه قضائیه» مجموع طرح‌های مطرح در اجلاسیه سوم دور یازدهم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی را شامل می‌شود.

لوایحی چون «اصلاح قانون بکارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح در موارد ضروری»، «اخذ مجوز کمک مالی بلاعوض از آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن برای بهسازی تجهیزات نمایشگاهی موزه ملی ایران»، «پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم در دریای خزر الحاقی به موافقتنامه همکاری در زمینه امنیت در دریای خزر»، «موافقتنامه پیشگیری از حوادث در دریای خزر»، «الحاق دولت ایران به سازمان همکاری شانگهای» و «یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران در راستای کسب جایگاه دولت عضو در سازمان همکاری شانگهای» نیز در یکسال اخیر بررسی و برخی تعیین تکلیف شده است.

طرح ها و لوایح مهم و مصوب

از بین طرح‌ها و لوایح مذکور، طرح «ممنوعیت انتخاب یا انتصاب مقامات و مدیران دارای تابعیت مضاعف و مرتبط با کشورهای خارجی»، طرح «تأسیس سازمان حفاظت و اطلاعات قوه قضائیه» و لایحه «اصلاح قانون بکارگیری سلاح توسط مأمورین نیروهای مسلح در موارد ضروری»، لایحه «الحاق دولت ایران به سازمان همکاری شانگهای» و لایحه «یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران برای کسب جایگاه دولت عضو در سازمان همکاری شانگهای» در صحن کمیسیون به تصویب رسیده است. دو لایحه «الحاق دولت ایران به سازمان همکاری شانگهای» و «یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران» در صحن علنی مجلس نیز تصویب و قانون هم ابلاغ شده است و سایر موارد مصوب کمیسیون در انتظار بررسی صحن است.

طرح «تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور» هم در صحن علنی مجلس بررسی شد اما به جهت ایراد شورای نگهبان مجددا به کمیسیون ارجاع داده شده و در دستور بررسی است.

طرح «اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه به عنوان سازمان تروریستی توسط پارلمان اروپا»، لایحه «پروتکل همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم در دریای خزر الحاقی به موافقتنامه همکاری در زمینه امنیت در دریای خزر» و لایحه «موافقتنامه پیشگیری از حوادث در دریای خزر» نیز از جمله طرح‌ها و لوایح مهم این کمیسیون در اجلاسیه سوم است که در دست بررسی کارشناسی است.

گفتنی است؛ لایحه «اخذ مجوز کمک مالی بلاعوض از آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن برای بهسازی تجهیزات نمایشگاهی موزه ملی ایران» به کمیسیون امنیت ملی به عنوان کمیسیون اصلی ارجاع شده بود اما کمیسیون بعد از بررسی کارشناسی این لایحه را رد کرد.

ایران در سال ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و یک سال بعد درخواست عضویت دائم در این سازمان را ارائه کرد، این درخواست بحث‌های زیادی را برانگیخت و سرانجام در اجلاسیه ۲۱ام سران در سال ۲۰۲۱، با عضویت کامل ایران موافقت شد. دولت سیزدهم هم که با شعار توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری خارجی با اولویت کشورهای همسایه و منطقه و همکاری با سازمان‌های منطقه‌ای کار خود را آغاز کرد، عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای را دنبال و پس از انجام اقدامات اولیه لایحه الحاق دولت ایران به سازمان همکاری شانگهای و همچنین لایحه یادداشت تعهدات جمهوری اسلامی ایران در راستای کسب جایگاه دولت عضو در سازمان همکاری شانگهای را تقدیم مجلس کرد.

موافقت مجلس با 49 سندی که در سازمان همکاری شانگهای به تصویب رسیده بود لازمه پیوستن ایران به این سازمان همکاری منطقه‌ای بود، از همین رو لوایح نام برده به مجلس و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارائه و پس از برگزاری جلسات کارشناسی و تخصصی با دستگاه های ذی ربط، به تصویب رسید. این لوایح را می‌توان از مهم ترین گام‌های مجلس در اجلاسیه سوم دور یازدهم برشمرد.

بازدیدهای میدانی           

کمیسیون امنیت ملی در راستای وظیفه نظارتی، 18 مورد بازدید میدانی را در کارنامه یکساله‌ کمیسیون به ثبت رسانده است که مهمترین این موارد شامل ‌بازدید از زندان اوین، صنایع هواپیماسازی ایران، مرزهای سیستان و بلوچستان، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نمایشگاه اختصاصی دستاوردهای پژوهشی و تولید وزارت دفاع، سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی وزارت دفاع، نشست تبیینی با علما، ائمه جمعه، جماعات، طلاب حوزه‌های علمیه برادران و خواهران کاشان، مرکز رصد سازمان اطلاعات فراجا، مجموعه‌های وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در اصفهان، سلمانشهر جهت بررسی میدانی حادثه روستای دانیال است.

این کمیسیون تخصصی مجلس در اجلاسیه سوم دور یازدهم در راستای نظارت های میدانی نشست مشترکی را با وزرای دفاع، کشور، امیر ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش و رئیس مرکز پلیس اینترپل و معاونان ایشان، دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر خارجه، رئیس سازمان انرژی اتمی و ستاد کل نیروهای مسلح به همراهی سرلشکر باقری در مجلس وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و ستادهای مذکور برگزار کرده است.

نشست‌های نظارتی

کمیسیون برای نظارت بر چگونگی اجرای قوانین مهم از طریق پیگیری تصویب آیین نامه‌ها و گاها اصلاح قوانین اقداماتی را انجام داده است، در این راستا جلسات متعددی ذیل بندهای (6) و (7) آیین نامه داخلی مجلس با دستگاه های مربوطه و مرکز پژوهش‌ها برگزار کرده که از جمله اقدامات در اجلاسیه سوم به نشست‌هایی با موضوعات بررسی مسائل پیش روی سهام عدالت به ویژه پیرامون آیین‌نامه آزادسازی و مصوبات مغایر قوانین، حادثه بانک ملی با حضور مسئولان، مشکلات و اتخاذ تمهیدات لازم در خصوص پیاده‌روی اربعین حسینی، تحلیل آخرین چالش‌های امنیت آب، آخرین وضعیت و تحولات عراق، عربستان و خلیج فارس، تحولات ماه‌های اخیر استان تهران با حضور مسئولان، آخرین وضعیت تحولات فضای مجازی و امنیت غذایی و وضعیت ذخایر استراتژیک کشور می‌توان اشاره کرد.

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی همچنین نشست‌های نظارتی بسیار مهمی را با موضوع بررسی آخرین وضعیت مذاکرات هسته‌ای، آخرین تحولات امنیتی – سیاسی افغانستان، تحولات امنیتی کشور با حضور مسئولان ارشد، آخرین تحولات عراق و تحولات منطقه و سفر وزیر خارجه به چین برگزار کرده است.

این کمیسیون در راستای وظیفه نظارتی خود در طول اجلاسیه سوم یازدهمین دوره مجلس،  جلساتی را به استماع گزارش‌ کمیته مرز در خصوص مأموریت هیأت اعزامی به استان سیستان و بلوچستان، گزارش فرمانده قرارگاه حمزه در خصوص حمله موشکی وپهپادی به مقر گروهک‌های تروریستی، گزارش کمیته مرز درباره عراق، لبنان و اقلیم کردستان، گزارش رئیس کمیته حقوق بشر در خصوص فشارهای بین‌المللی، گزارش رفتارهای مداخله‌جویانه و اقدامات آلمان علیه ایران و گزارش کمیته دیپلماسی اقتصادی برگزار و به این موضوعات پرداخته است.

رسیدگی به سؤال نمایندگان از وزیران

بر اساس این گزارش در طول یکسال گذشته، 30 سوال از وزرای اطلاعات، امور خارجه و کشور به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارجاع شده است که در کمیسیون تعیین تکلیف شده و برخی از آنها که ملی تشخیص داده شده در انتظار بررسی صحن علنی قرار گرفته است.

جلسات کمیسیون با وزرا و مسئولان

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با توجه به اهمیت مسائل ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، جلسات مختلف و البته محرمانه و فوق محرمانه‌ای را با مسئولان سطوح بالا برگزار کرده است. در مجموع به طور میانگین می‌توان گفت که این کمیسیون در سومین سال یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، 32 جلسه مهم با وزرا و مسئولان داشته است که از مهمترین موضوعات مطرح در این جلسات می‌توان به نشست با معاون و مسئولان سازمان انرژی اتمی در خصوص گزارش مدیرکل آژانس انرژی اتمی و احتمال صدور قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام،  نشست با معاون فرهنگی، سیاسی و اجتماعی واجا، نشست با رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران و مسئولان ارشد وزارت خارجه در خصوص دیپلماسی اقتصادی، نشست با داوطلبان حقوقدان شورای نگهبان و نشست با باقری کنی معاون سیاسی وزیر خارجه در خصوص آخرین روند سیاست خارجی اشاره کرد.

اعضای این کمیسیون امنیتی مجلس همچنین جلساتی را با موضوعات محرمانه و حساس با وزرای اطلاعات و نفت، رئیس سازمان انرژی اتمی، وزیر خارجه درباره آخرین تحولات، رئیس سازمان صدا و سیما، فرماندهان قرارگاه حمزه، جانشین سازمان اطلاعات سپاه، رئیس اطلاعات فراجا، معاون ضد تروریسم واجا، معاون عملیات سپاه، فرمانده کل نیروی انتظامی، وزیر کشور درباره تحولات داخلی، وزیر علوم درباره تحولات کشور، رئیس ستاد و معاون هماهنگ‌کننده ارتش و معاون ضد جاسوسی وزیر اطلاعات در طول اجلاسیه سوم دور یازدهم مجلس داشته‌اند.

نشست مشترک با وزیر کشور و استماع گزارش اربعین، برگزاری جلسه برای استماع برنامه وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی و راه و شهرسازی و نشست با وزرای جهاد کشاورزی و بهداشت و درمان نیز از دیگر جلساتی است که این کمیسیون با مسئولان و وزرا داشته است.

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گام‌های مهم و حایز اهمیتی را در اجلاسیه سوم یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برداشته که به کلیات و اکثر موضوعات آن در بالا اشاره شد اما این کمیسیون با توجه به جایگاه امنیتی و سیاسی که دارد، بسیاری از موضوعات به ویژه موارد مرتبط با تحولات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی را دنبال و در مورد برخی موضوعات نشست‌های مکرر و پیوسته‌ای را با حضور مسئولان ذی ربط برگزار کرده است اما امکان تشریح و تبیین آنها وجود ندارد./

پایان پیام