احمد ناطقنوری:
سیاستگذاری بخش برنج را به برنجکاران بسپارید
**با گذر از تابستان و رسیدن به روزهای انتهایی شهریورماه، فصل برداشت برنج و برخی محصولات کشاورزی در استان مازندران آغاز میشود. برنج مهمترین محصول استان مازندران و استانهای شمالی کشور است که از قضا با مشکلات بسیاری نیز رو به روست.
تاکنون نمایندگان مجلس به صورت انفرادی و گروهی تلاش بسیاری برای حل مشکل برنجکاران و چایکاران استان مازندران انجام دادهاند و با این حال هنوز هم مشکلات زیادی این بخش از کشاورزی استان را تهدید میکند. مهمترین معضل بخش برنجکاری نیز مشکل واردات بیرویه این محصول و آلوده بودن برنجهای وارداتی است.
"احمد ناطق نوری" نماینده مردم نور و محمودآباد که در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز عضویت دارد، در این باره با روزنامه وارش مازندران گفت و گو کرده که متن آن در پی می آید:
اگر بخواهیم مهمترین بخش اقتصاد استان مازندران را نام ببریم، باید از چه بخشی صحبت کنیم؟
اگر استان مازندران را استان کشاورزی میدانیم، باید زیرساختهای کشاورزی را نیز در این استان فراهم کنیم و به طور مثال ادوات کشاورزی را در اختیار کشاورزان قرار داده و در زمینه یکپارچهسازی زمینهای زراعی، اقدامات مناسبی انجام دهیم. از طرف دیگر راههای بینالمزارع در استان مازندران باید ساماندهی شده و از حالت مالرو خارج شود تا بتوان از دستگاههای جدید مکانیزه در این راهها برای زمینهای کشاورزی استفاده کرد. در حال حاضر متأسفانه نمیتوان از دستگاههای جدید و مکانیزه برای زمینهای زراعی استفاده کرد تنها به این دلیل که نمیتوان از جادههای بینالمزارع این دستگاهها را جا به جا کرد.
مهمترین بخش کشاورزی استان مازندران بخش برنجکاری است که ظاهراً با مشکلات زیادی نیز دست و پنجه نرم میکند، این مشکلات چگونه باید حل شود؟
استان مازندران در زمینه کشاورزی بیشتر با محصول برنج سرو کار دارد و بیشترین زمینهای زیر کشت، زمینهایی است که برنج درآن کاشته میشود اما با این حال سیاستهای حمایتی دولت به اندازهای نیست که بتوان کشاورزی و به خصوص برنجکاری در استان را زنده و پایدار نگه داشت. دولت خرید تضمینی در باره برنج ندارد، برنجهای مرغوب نیز با یارانههای دولتی همراه نیست که جذابیتی برای خریداران داشته باشد و برنجهای پرمحصول ما نیز که برای استان برنامهریزی شده تا این نوع برنجها تولید شود، بازاری در داخل کشور ندارد.
بنابراین در سیاستگذاری مربوط به برنجکاران اصرار داریم که اساساً دولت اگر میخواهد کشاورزی برنج را در استانهای شمالی کشور داشته باشد و تغذیه جامعه را از طریق برنجهای این استانها تأمین کند، باید سیاستهای مربوط به این بخش را به خود برنجکاران واگذار کند. به این معنا که برنجکاران بگویند از نظر آنها بازار به چه نوع برنجهایی نیاز دارد که سطح زیرکشت نیز به همین نوع محصولات اختصاص یابد و یا اینکه اگر دیدیم نمیتوانیم با این نوع برنجها بازار را در تعادل نگه داریم، خود به واردات دست بزنیم.
چگونه این کار انجام میشود؟
در حال حاضر فرزندان برنجکاران که پدرانشان به کار برنجکاری اشتغال دارند، خود تحصیل کردهاند و فرزندان فارغالتحصیل کشاورزان در رشتههای بازرگانی، حسابداری، مهندسی کشاورزی، اقتصاد و غیره خواندهاند و خود میتوانند تعاونی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان برنج ایرانی را راهاندازی کرده و مدیریت کنند و یا با تشکیل NGOهای محلی میتوانند از کمک دولت نیز در این زمینه بهره بگیرند و برای همیشه این بازار سیاستگذار و مافیای واردات برنج با سپردن سیاست برنج به برنجکاران ریشهکن خواهد شد. همچنین برنجکاران با این کار میتوانند هم نوع مرغوب و بهتر برنجهای زیر کشت را تقویت کنند و هم بتوانند با سیاستگذاری مناسب به واردکنندگان میزان دقیق نیاز به واردات را اعلام کنند تا بیش از این شاهد شکل گرفتن واردات بیرویه به اسم کمبود برنج در کشور نباشیم.
در حال حاضر نیاز کشور به واردات بزنج تنها 400 تا 600 هزار تن است و به همین بهانه سالانه بیش از 6 تا 9 میلیون تن برنج وارد کشور میشود که این مسئله با منافع اقتصادی و ملی ما همخوانی ندارد و در بسیاری از موارد با واردات بیرویه برنجهای آلوده نیز به سلامتی افراد جامعه لطمه وارد میشود.
پس مشکل اصلی با وزارت بازرگانی است؟
از نظر ما وزارت بازرگانی نباید متولی خرید برنج باشد زیرا برنجکاری که خود نوع برنج را میشناسد، خوب میداند چه فصلی را برای واردات برنج اعلام کند و مانند وزارت بازرگانی و یا واردکنندگان خصوصی فصل برداشت برنج را برای واردات برنج در نظر نمیگیرد تا برنج برداشت شده در این فصل سال در دست کشاورزان باقی بماند.
برای حمایت از کشاورزی استان چه اقداماتی باید انجام گیرد؟
یکی از کارهای اصولی مازندران بخش کشاورزیاش است و باید محصولات کشاورزی استان را به بازار برسانیم، بنا براین باید دولت ضمن فراهم آوردن زیرساختهای لازم برای کشاورزی مدرن و بهصرفه، امکانات کشاورزی مناسب را نیز در استانهای شمالی کشور فراهم کند. تا هماکنون آب استان که برای کشاورزی مورد استفاده قرار میگرفت، آب سد لار بود که در حال حاضر به دلیل کمبود منابع آب در استان تهران، به آب آشامیدنی استان تهران تبدیل شده است و کشاورزان در این خصوص در کمبود آب قرار گرفتهاند.
از زمانی که استفاده از منابع آب سد لار برای آب آشامیدنی تهران مورد استفاده قرار گرفته است، فکری به حال کشاورزان و روستاییان مناطق شمالی کشور نشده و به تازگی با همت دولت کلنگ سد منگل در جاده هراز را به زمین زدهاند و انتقال آب از هراز به استانهای شمالی کشور را زدهاند که البته هنوز مشخص نیست تا چه زمانی این سد به بهره برداری رسیده و قابلاستفاده خواهد شد و دغدغه آب برای کشاورزان همچنان وجود دارد.
در هر صورت صنایع زیادی نیز در رابطه با محصولات کشاورزی استان در حال کار و برنامهریزی هستند و عوامل زیادی دست به دست هم میدهند تا محصولات کشاورزی به موقع توزیع شوند، در این خصوص چه مشکلاتی وجود دارد؟
در این باره راههای استان مازندران بسیار حائز اهمیت است و برای انتقال محصولات کشاورزی راههای حیاتی استان به شمار میرود اما مشاهده میکنید که تا چند روز تعطیلی به صورت پشت سر هم به وجود میآید، تمام جادههای استان با ترافیک اتومبیلها بسته میشود و امکان انتقال و حمل و نقل محصولات کشاورزی وجود ندارد. راه زیادی بین استان مازندران با استانهای همجوار و تهران وجود ندارد و از راههایی که هماکنون وجود دارد در عرض سه تا چهار ساعت میتوان انتقال محصولات را انجام داد اما همین راهها نیز با ازدحام جمعیت بسته میشود و باید دهها ساعت در ترافیک منتظر ماند و این کار باعث خراب و فاسد شدن تعدادی از این محصولات میشود.
امیدواریم مسئولین راجع به مواردی از این دست ژرفاندیشی داشته و این گرهها را باز کنند و یک استانی که فرآوردههای کشاورزی اش به اندازه کشور هلند است و میتواند تمام کشور را تغذیه کند، امروز نباید با مشکل بیکاری دست به گریبان باشد و مشکلات زیادی در حیطه مهمترین بخش اقتصادی کشور یعنی کشاورزی داشته باشد.
در مورد برنج مشکلات سال گذشته به دلیل وادرات بیرویه بود، در سال جاری هم همین مشکلات وجود دارد؟
وضعیت امسال نیز دقیقاً مثل سال گذشته است. امسال هم گفتهاند که واردات انجام میشود. زمانی گفتند سیاست واردات برنج و میزان آن را در دست سه استاندار استانهای شمالی کشور میگذارند اما همین امسال و در همین ماههای مانده به برداشت محصول، استاندار گلستان تغییر کرده است و باید از نو مقرراتی را بنویسند تا انجام گیرد اما به همان تعهدات قبلی برای جلوگیری از وادرات بیرویه نیزعمل نشده و عملاً واردکنندگان برنج و وزارت بازرگانی از هیچ عامل و نهادی دستور نمیگیرند و فرمانبری ندارند تا مشکل برنج برای یک بار هم که شده، به صورت نهایی حل شود.
در مورد برنجهای وارداتی و آلوده بودن آنها هم صحبتهای زیادی مطرح شده است، آیا در سال جاری نیز مشکل برنجهای آلوده در کشور وجود دارد؟
بله، همچنان وجود خواهد داشت. کمیسیون بهداشت و درمان مجلس آلوده بودن برنجها را تأیید کرد و وزارت بهداشت نیز این مسئله را پذیرفت اما صحبت نمایندگان استانهای شمالی کشور این است که ما چرا باید محصولات کشاورزی کشورهای دیگر را بخریم تا با این مسائل نیز درگیر باشیم؟ وقتی میتوانیم محصولات خودمان را تولید کنیم، چرا باید دست به دامان کشاورزان کشورهایی باشیم که محصولاتشان به سرب آلوده است؟ تمام اینها به یک سیاستگذاری نیاز دارد که باید به صورت متمرکز و دلسوزانه انجام گیرد.
متأسفانه در حال حاضر برخی از دستگاههای اجرایی و زیرمجموعههای آنها عطش خرید دارند و برای تعاونیهای خود و کارمندان نیز از برنجهای وادراتی خرید میکنند و زمانی نیز این خریدها را انجام میدهند که محصولات زراعی ایرانی در حال برداشت هستند و همین مسئله بازار را با رکود وبیتوجهی خریداران مواجه میکند.