خبرگزاری خانه ملت

سراوان را که 25 کیلومتر به سمت شرق پشت سر بگذارید روستایی به پیشوازتان می‌آید که خورشید در طلوع، اولین گرمایش را به خاک آن جا می‌دهد تا در دست زنان ورز بیاید و به یادمان بیاورد که این امانت هزاران سال است که نفس می‌کشد. یک جاده دسترسی روستایی سراوان را به کلپورگان می‌رساند. این روستا یک موزه زنده سفال است که قدمت بنای آن به شش هزارسال پیش می‌رسد.

گفته می‌شود شاید فقط یک نمونه دیگر در دنیا داشته باشد. در این روستا زنان بار این امانت چندین هزار ساله را به دوش می‌کشند. در کلپورگان خبری از چرخ سفالگری نیست. آنچه سفال کلپورگان را به خانه‌های مردم آورده است هنر واندیشه دستان زنان کلپورگانی‌است.

کارگاه روستا شامل سه سالن است که در دو سالن زنان مشغول به کارند و سالن سوم که به کوره متصل است به عنوان انبار استفاده می‌شود. نگاهداری این کارگاه که حدود سی سال پیش به انگیزه حفظ تاریخ سفالگری در منطقه ایجاد شد تمام تلاش مسئولین برای روستایی است که شهرت جهانی دارد.

آنها هر چه قدر کار کنند حقوق می‌گیرندو امرار معاش می‌کنند. نیمی از روز را در کارگاه کار می‌کنند و گاهی اگر شاگردی داشته باشند با جان و دل آنچه از هزاران سال پیش به دستشان رسیده است به امروزی‌ها می‌دهند تا دینشان را به خاکشان ادا کرده باشند. سفال‌های این منطقه به رنگ قرمز و کاملاً دست ساز است.

ویژگی‌های شاخص سفال کلپورگان این است که بدون لعاب و با نقوش سیاه رنگ تزیین می‌شوند. این نقوش هندسی سیاه رنگ از ترکیب آب، تیتوک و سنگی که از کوه بیرک در نزدیکی محل به‌دست می‌آورند، ساخته و به کمک یک تکه نازک از چوب خرمای وحشی طرح را بر روی سفال نقش می‌زنند. زنان بلوچ در کلپورگان روزشان را با خاک و آب ورنگ آغاز می‌کنند.

آنها که تعدادشان به انگشتان دودست هم نمی‌رسد علیرغم تعداد اندکشان وظیفه سنگینی بر دوش گرفته‌اند؛ زنده نگه داشتن کلپورگان پس از هزاران سال با دستانشان. زنان بلوچ ساعتها کار را با اندک امکاناتی در این کارگاه می‌گذرانند تا حداقل‌ها ی زندگیشان را تأمین کرده باشند. حالا دیگر شاگردان زیادی در کارگاه نیستند و بیم آن می‌رود این موزه زنده که می‌تواند نقشی اساسی در توسعه صنعت توریسم در منطقه داشته باشد به فراموشی سپرده شو د.

البته هنوز برخی زنان کارهایشان را برای فروش به روستاها و شهر‌های اطراف می‌برند، اما ایجاد امکاناتی در این روستا وبیمه و تأمین امنیت شغلی برای زنان کلپورگانی می‌تواند برای آنان بسیار انگیزه بخش باشد و در ترغیب زنان و جوانان منطقه مؤثر خواهد بود و بازار از رونق افتاده سفال را در منطقه و چه بسا دورتر به جریان خواهد انداخت.

موزه زنده سفال کلپورگان از پتانسیل‌های قابل توجه جهت ایجاد اشتغال در استان سیستان و بلوچستان است. کلپورگان همانطور که گفته شد علاوه بر آن که ظرفیت با لقوه‌ای برا ی صنعت توریسم به شمار می‌آید روزنه‌ای به تولید سفال و سرامیک در منطقه خواهد گشود و از آنجا که سیستان وبلوچستان درصنعت و تجارت رو نق چندانی ندارد، توجه و احیا صنایع دستی استان می‌تواند سهمی نه چندان کوچک از رشد اشتغال در استان داشته باشد آنهم در روزهایی که واردات، صنایع دستی را فلج کرده است .

ما انتظارداریم آموزش در منطقه بیشتر شود و باب تبلیغات و بازاریابی و صادرات گشوده شود. امروز که دیگر موزه‌های زنده در مقایسه با موزه‌های کلاسیک لذت بیشتری به مردم می‌دهند سهل انگاری غیر قابل بخششی است که کلپورگان را از دست بدهیم.