آیت الله مبلغی:
اخلاق نبوی را به قالب‌های نهادی و اجتماعی تزریق کنیم
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به اینکه اخلاق نبوی را به قالب‌های نهادی و اجتماعی تزریق کنیم، گفت: پیامبر بزرگوار اسلام (ص) در زمینه آگاهی بخشی و ارائه مسیر زندگی، سه شان "تعلیم قرآن" ، "تعلیم حکمت" و "ارائه الگوهای اجتماعی" داشته است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، آیت الله احمد مبلغی در نشستی مجازی پیرامون سیره نبی مکرم اسلام، خاطرنشان کرد: باید این سه شان را با هم و در کنار هم دریافت کنیم و بدانیم که الگوهای رفتاری و اجتماعی پیامبر اسلام (ص) را بسیار باید جدی گرفت.
وی اظهار داشت: اگر الگوهای رفتاری و اجتماعی را دست کم بگیریم، آموزه های پیامبر عالیقدر اسلام چه در بعد تعلیم قرآن و چه در بعد تعلیم حکمت قابل پیاده شدن به صورت کامل و به معنایی که اسلام می‌خواهد نیست.
آیت الله مبلغی با اشاره به اینکه امروزه بحث از الگوهای اجتماعی پیامبر اسلام (ص) و تطبیق آن ها از اساسی ترین مباحث مربوط به جامعه اسلامی قلمداد می شود، گفت: ضرورت این موضوع تا جایی است که بدون درک و دریافت و پیاده سازی الگوهای اسوه حسنه (ص)، قدم گذاشتن در مسیر "زندگی اسلامی - اجتماعی" تصوری بیش نیست.
وی تاکید کرد: دریافت آموزه های نبوی بدون ریختن آنها در قالب ها و الگوهای اجتماعی نبوی راه به جایی نمی برد.
آیت الله مبلغی با بیان نادرستی این اعتقاد که می توان برای ساختن جامعه دینی، صرفا بر آموزه های نبوی تمرکز کنیم، گفت: اگر این چنین باشد ، آیه شریفه "ولکم فی رسول الله اسوة حسنة" از اهمیت کمتری برخوردار می گردد.
وی ادامه داد: در حالی که بسیار واضح است که این آیه، از جایگاهی جدی برای پیامبر در جامعه و زمان سخن می گوید و هیچ گاه خداوند در این آیه به دنبال بیان یک امر در درجه دوم و سوم از ضرورت نبوده است.
پیامدهای منفی دور ماندن الگوهای نبوی
آیت الله مبلغی با بیان اینکه در صورت نبودن الگوی نبوی در جامعه ، یا به مدل های خودساخته و سلیقه محور متوسل می شویم یا به مدل های دیگر، گفت: زیبایی های منعکس شده در الگوهای رفتارى پیامبر اسلام (ص) و کارآمدی آن برای همه زمانها و برای همه نسل ها است.
وی افزود: امروز اگر بسیاری از اعضای امت اسلامی رفتارهای خاصی دارند که مردم را از دین منحرف می کنند، به این دلیل است که آنها از زیبایی های رفتاری و اجتماعی اسوه حسنه فاصله گرفته اند و فقط تعالیم را دریافت می کنند، آن هم برخی از تعالیم را بدون تفسیر این تعالیم برپایه الگوها.
آیت الله مبلغی گفت: اگر تعالیم اجتماعی پیامبر اسلام در قالب خطوط اصلی نظام الگویی آن حضرت تبلور و تجسم پیدا نکند، حتی ممکن است ارائه دهنده این تعالیم در صحنه اجتماع و به هنگام شاکله بخشی به این تعالیم به بیراهه برود.
کشف شاکله مندی حاکم بر الگوهای نبوی
وی با اشاره به این که اگر ارزشهای اجتماعی شاکله اجتماعی پیدا نکنند، در جامعه حضور و وجود پیدا نخواهند کرد، گفت: یکی از ارکان و عناصر فعالیت اجتماعی پیامبر اسلام (ص) به منظور ایجاد الگوهای اجتماعی ، عنصر " حضور بخشی ساختاری و شاکله اى به ارزش ها بوده است".
افزود: محققان باید شاکله مندی و ساختار مندی حاکم بر رفتارهای اجتماعی پیامبر اسلام را تجزیه و تحلیل، و مولفه ها و عناصر آن را استخراج پیدا کنند تا مطابق با شرایط، ماهیت و مقتضیات زمانه مورد تطبیق و بهره برداری اجتماعی قرار گیرد.
اصول سه گانه نبوی در شاکله بخشی اجتماعی به ارزشها
آیت الله مبلغی با اشاره به این که "حضور بخشیدن پیامبر اسلام به ارزشها در شاکله های اجتماعی" بر اساس اصولی ویژه‌ای انجام می گرفته است، گفت: شناختن این اصول بسیار ارزشمند و ضروری است.
وی گفت: به نظر می‌رسد که در میان، سه اصل، اساسی و مهم بوده اند که ما باید بر اساس این اصول مدل های اجتماعی را بسازیم.
وی افزود: این سه اصل، تزریق ماهیت اجتماعی به اخلاق ، تشکیل "نهادهای اخلاق بنیان" و ایجاد پیوند بین حق و اخلاق بود.
آیت الله مبلغی ادامه داد: امروز ما باید از این سه اصل پیروی کنیم و "نهاد سازی اجتماعى اخلاق بنیان" را بر اساس شرایط زمانه و با اتکا به تخصص ها بنا کنیم.
نقش "عهد" در پیوند اخلاق و حق
وی با اشاره به اینکه پیامبر اسلام (ص) برای پیوند زدن بین حقوق و اخلاق از عنصر "میثاق" استفاده می‌کرد، گفت: عهد و میثاق، از جنس حق است، اگر لباس عهد و میثاق اجتماعی بر تن اخلاق پوشانده شود، اخلاق در فضای اجتماعی معجزه میکند.
وی با تاکید بر اینکه، پیامبر عالیقدر اسلام بر بسیاری از جوانب اخلاقی مهم لباس "عهد" پوشید، گفت: به عنوان مثال ، وقتی مهاجران به مدینه آمدند و خانه نداشتند ، پیامبر (ص) از رهگذر عهدی کردن اخلاق، مهاجران را در خانه های انصار قرار دادند و این یک مدل عالی در استفاده از "عملیات اجتماعی سازی اخلاق" برای حل یک مشکل اجتماعی است.
آیت الله مبلغی افزود: ایجاد اخوت اجتماعی در فضای جامعه مدینه آن روز نیز از همین اصل پیروی و تبعیت می کرد؛ چه آن که پیامبر اسلام برادری را که یک امر عاطفی درون خانوادگی بود را اولاً به فضای اجتماعی کشانید و ثانیاً با قرار دادن آن در چارچوب یک میثاق اجتماعی، زمینه‌ها و عوامل تضمین تحقق آن را فراهم آورد و جامعه را از عطر برادری اجتماعی بهره مند ساخت.
آیت الله مبلغی با اشاره به اینکه پیامبر اسلام مفاهیم بزرگ اخلاقى و انسانى مانند عاطفه ، محبت و نیکوکارى را اجتماعی کرد، گفت: ما می توانیم مطابق با زمان و بر اساس تخصص و نگاه کارشناسی ابعاد زیادی از اخلاق را از فضاهای فردی و حاشیه ای و غیر اجتماعی بیرون آوریم و با تزریق آن به قالب های نهادی و اجتمایی کارکرد های مهمی را بر دوش اخلاق بنهیم و الگوهای اجتماعی را از این رهگذر خلق کنیم./
پایان پیام
