خبرگزاری خانه ملت

گرچه حرف و حدیث‌هایی مطرح است که این برنامه، برنامه‌ای نیست که چندین سال تحقیق و کارشناسی و مطالعات وزارتخانه‌های مسئول را پشت‌سر گذاشته باشد که البته این خود داستان دیگری دارد. اما به‌ هر حال برنامه پنجم توسعه شاید دچار سرنوشتی شود که برای دولت هم قابل‌ پیش‌بینی نباشد.بسیاری از نمایندگان و کمیسیون‌ها به دلیل ناکام ماندن برنامه چهارم،‌ نگاه امیدوارانه‌ای به این برنامه ندارند. شاید فکر می‌کنند برنامه پنجم هم به سرنوشت برنامه چهارم دچار شود.

برخی معتقدند در این برنامه شاخص‌گذاری به نظر نمی‌رسد برخی هم نمی‌توانند نام برنامه را بر آن بگذارند. اما واقعیت این است که این‌ روزها همه در خانه ملت در حال بررسی برنامه پنجم توسعه هستند. برنامه پنجم توسعه، ایران را به کجا خواهد برد؟ پیامد آن چه خواهد بود؟

نمودار توسعه جمهوری اسلامی ایران به کدام جهت خواهد رفت؟ و مهم‌تر از همه این برنامه پس از مطالعه و پیشنهادات چقدر قابل تغییر است؟

"حسینعلی شهریاری" نماینده مردم زاهدان معتقد است مشکل بزرگ برنامه، عدم پیش‌بینی منابع مالی آن است و می‌گوید: تا زمانی که منابع مالی پیش‌بینی نشده است ما در عملیاتی کردن قانون مشکل داریم.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بر حوزه سلامت در این برنامه تأکید می‌کند و امیدوار است به سرنوشت برنامه چهارم دچار نشود. برنامه پنجم توسعه از پیچ و خم‌های کمیسیون بهداشت و درمان گذشته است. این کمیسیون پیشنهادات و اصلاحاتی برای برنامه ضمیمه کرده و امیدوار است در کمیسیون تلفیق و نهایت صحن علنی مجلس راه عبور برای این اصلاحات هموار باشد. دکتر شهریاری در گفت و گو با نشریه مندیل از پیشنهادهای برای برنامه پنجم می‌گوید.

برنامه پنجم توسعه در کمیسیون بهداشت بررسی شده است، چه ارزیابی‌ای از این برنامه دارید؟

ما احساس کردیم برنامه پنجم در حوزه سلامت نیاز به اصلاح دارد. در کمیسیون بهداشت و درمان این اصلاحات انجام شده است. روح حاکم بر لایحه که از طرف دولت آمده بود، آن‌چنان خواسته‌های نمایندگان را تأمین نمی‌کرد. ما یک تجربه تلخ از برنامه چهارم داشتیم،‌ بسیاری از بندهایش عملی نشد، به همین دلیل سعی شده در لایحه برنامه پنجم قانون به شکلی نوشته شود که عملیاتی‌تر باشد، همچنین منابعش پیش‌بینی شده باشد که در عمل دچار این مشکل نشویم.

با توضیحات شما به نظر می‌رسد برنامه پنجم در حوزه سلامت از فیلتر کمیسیون بهداشت و درمان به سلامت عبور نکرده است. کمیسیون شما برای برنامه پنجم چه پیشنهادات و اصلاحاتی دارد؟

ما در برنامه پنجم اشکلات بسیاری دیدیم. در این برنامه شاخص‌گذاری در کار نبود و پر از کلی‌گویی بود. اشکالاتی شبیه برنامه چهارم داشت. ما نگران بودیم همان اتفاقاتی که برای برنامه چهارم رخ داد در این برنامه تکرار شود. به همین دلیل سعی کردیم شاخص‌گذاری کنیم. منابع مالی آن هم مشخص باشد. ما هر چقدر برنامه بنویسیم ولی منابع مالی‌اش مشخص نباشد، در واقع کار مثبتی انجام نداده‌ایم.

به این ترتیب اصلاحات کمیسیون شما در برنامه پنجم زیربنایی است، تغییرات در چه قسمت‌هایی از برنامه است؟

ما نظرمان این است که در راستای سیاست‌های کلی برنامه‌نویسی کنیم. یکی از اهداف ما پایین آوردن سهم مردم از هزینه‌هاست. ما سعی کرده‌ایم سهم مردم را به 30 درصد برسانیم که همه می‌خواستیم در برنامه چهارم این اتفاق بیفتد ولی محقق نشد. همچنین تصمیم گرفته شد شورای عالی سلامت از وزارت رفاه به زیرمجموعه وزارت بهداشت و درمان انتقال یابد. شورایی به نام شورای عالی سلامت و تغذیه درست شده است که ریاستش با رئیس‌جمهور است و حدود 10 نفر از وزرا در آن شرکت دارند. پیش‌بینی شده است، اختیاراتش شبیه اختیارات هیأت‌وزیران باشد. در رابطه با هیأت‌امنایی شدن بیمارستان‌ها هم تصمیماتی گرفته شده است.بحث دیگر ما، اختصاص حداقل 20 درصد از درآمد خالص هدفمندکردن یارانه‌هاست که برای حوزه سلامت هزینه شود. البته بررسی برنامه هنوز در کمیسیون تمام نشده است. من درباره برنامه نظرات زیادی نمی‌توانم بدهم و پیشنهادات برنامه باید به کمیسیون تلفیق برود و بعد به مجلس بیاید. احتمال دارد بسیاری از مصوبات در کمیسیون تلفیق تصویب نشود یا شاید در صحن تصویب نشود.

علی‌رغم اینکه نظرتان درباره برنامه پنجم کلی‌گویی، عدم شاخص‌گذاری و عدم پیش‌بینی منابع مالی است، چرا پیش‌بینی می‌کنید مصوبات کمیسیون‌ها ممکن است در کمیسیون تلفیق یا صحن رد شود؟

اکثر کمیسیون‌ها نظرشان این بود، چون ما در قانون برنامه چهارم موادی را که در نوشتن آئین‌نامه به دولت پیشنهاد کرده بودیم در بسیاری از موارد عملیاتی نشد. اعتقاد بر این بود که شاید حدود 50 یا 60درصد مواردی که در قانون پیش‌بینی شده بود، آئین‌نامه‌اش توسط دولت نوشته شود، اما آئین‌نامه‌ها یا نوشته نشده یا دیر نوشته شد، یعنی وقتی نوشته شد که زمانی برای اجرایش باقی‌نمانده بود. به نظر من قانون باید شفاف و واضح باشد که احتیاج کمتری به آئین‌نامه از طرف دولت باشد. در این صورت دولت کمتر دچار مشکل می‌شود.

حرف‌هایی است که برنامه پنجم توسعه که توسط رئیس‌جمهور ارائه شده برنامه‌ای نیست که مواداولیه آن توسط وزارتخانه‌ها به دولت ارائه شده باشد. قرار بود برنامه براساس مطالعات و کارشناسی وزارتخانه‌ها و برخی نهادها نوشته شود.

ما اعتقاد داریم کلیه وزارتخانه‌ها رضایتمندی از برنامه پنجم نداشتند. به همین دلیل با واسطه و یا بی‌واسطه نظراتشان را به کمیسیون‌های مختلف در مجلس منتقل کردند. اما من اعتقادم این است که دلیل اینکه برخی قوانین اجرا نمی‌شود مشکل منابع مالی است. تا زمانی که منابع مالی تأمین نشود یا پیش‌بینی نشده باشد برای عملی شدن قانون مشکل داریم. شاید هم قانون خوب نوشته شده باشد اما عملیاتی و یا اجرایی نباشد. این مشکلی است که ما همیشه در نوشتن قانون داشته‌ایم. تقریباً در قانون برنامه‌های اول، دوم، سوم و چهارم این مشکل دیده شده است. ما در رابطه با تأمین منابع مالی مشکلاتی داشتیم که باعث شده بعضی از مواد قانونی چهارم عملیاتی نشود.

یکی از طرح‌هایی که ناموفق بود، طرح پزشک خانواده است. این طرح در استان شما چطور پیش رفت؟

طرح پزشک خانواده نسبتاً در سیستان و بلوچستان موفق بود، البته نسبتاً. این طرح با مدیریت بیمه خدمات درمانی و دانشگاه توانست رضایت نسبی را برای روستاییان فراهم کند.

مشکل عمده‌ای که در استان شما وجود دارد و نمایندگان به اتفاق به آن اشاره دارند بیکاری است، چه تلاش‌هایی در بهبود اشتغال انجام شده و سیستان و بلوچستان در زمینه اشتغال با چه مسائلی درگیر است؟

استان سیستان و بلوچستان به علت نرخ بالای جوانی که دارد، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان دولت دارد. متأسفانه نه سرمایه‌گذار خصوصی و نه دولت در این زمینه فعالیتی ندارند. البته دولت طبق اصل 44 اجازه سرمایه‌گذاری ندارد و بخش ‌خصوصی هم به علت مسائل امنیتی که در استان بوده است رغبتی به سرمایه‌گذاری‌های کلان ندارد.

شرایط سرمایه‌گذاری دولت برای سیستان و بلوچستان باید کمی متفاوت باشد.

بله، البته ما پیشنهاداتی دادیم و تصویب شد. بندی اضافه شد و قرار شد در مناطق توسعه‌نیافته و محروم دولت بتواند سرمایه‌گذاری را شروع کند و بعد مردم وارد شوند. البته درصد بالایی از مردم منطقه توانایی برای سرمایه‌گذاری ندارند. ما همیشه از دولت خواسته‌ایم سرمایه‌گذاری کند و کارخانه‌ها را به نتیجه برساند و بعد واگذار کند، مثل کارخانه سیمان که اول دولت آمد و بعد بخش‌خصوصی و مردم هم باور کردند و نتیجه داد و همه سهام را خریدند و الان دولت در کارخانه سیمان سهمی ندارد. برای توسعه استان‌های محرومی مثل سیستان و بلوچستان تنها راه همین است که دولت آغازکننده سرمایه‌گذاری‌های کلان باشد.