خبرگزاری خانه ملت

سخنگوی وزارت رفاه و تأمین اجتماعی نیز در تیرماه سال 1387 که به مناسبت احداث اورژانس اجتماعی سخرانی می‌کرد از طرح عملیاتی جدیدی در حوزه آسیب‌های اجتماعی در دنیا که شامل چهار بسته عملیاتی «مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی»، «خط تلفن اورژانس اجتماعی 123»، « پایگاه خدمات اجتماعی» و «خدمات سیار اورژانس اجتماعی» است، صحبت کرد اما از اینکه اجرای این طرح در کل کشور و به یک شکل، ممکن نیست سخنی به میان نیاورد.

به عبارت دیگر برنامه‌ریزی‌ها در رابطه با آسیب‌های اجتماعی باید بومی باشد. بی‌تردید جست‌وجو برای یافتن آماری دقیق از میزان آسیب‌های اجتماعی در کشور کاری بس بیهوده به نظر می‌رسد اما بدون آماری دقیق و صحیح چگونه می‌توان برای جلوگیری از این گونه آسیب‌ها برنامه‌ریزی کرد؟ اما اگر به صورت واقع‌گرایانه و با چشمان کاملاً باز به این موضوع توجه شود به راحتی نمی‌توان از رشد 17 درصدی طلاق در کشور چشم پوشید.

بسیاری از کارشناسان معتقدند بی‌توجهی به آسیب‌های اجتماعی و برخورد امنیتی با آن سبب می‌شود تا برنامه‌هایی مانند طرح امنیت اجتماعی در کشور اجرا شود. هدف از فعالیت اورژانس اجتماعی 123 در سطح کشور و گسترش فعالیت این مرکز کاهش و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی است.

بر خلاف اینکه در برنامه چهارم توسعه توجه زیادی به مسئله آسیب‌های اجتماعی نشده بود، در برنامه پنجم توسعه به این موضوع رد 9 بند اشاره شده است که این نشان از اهمیت این موضوع در کشور دارد. در حال حاضر به دلیل افزایش کمی افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی، تنوع آسیبهای اجتماعی، گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی (حاشیه‌نشینی)، سست شدن روابط حاکم بر خانواده و. . . توجه جدی‌تر نسبت به مسئله آسیب‌های اجتماعی ضروری به نظر می‌رسد.

اورژانس اجتماعی به مفهوم نیروی کاهنده آسیب‎های اجتماعی نداریم

به گفته «عفت شریعتی» نماینده مردم کلات و مشهد و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ما هنوز اورژانس اجتماعی به مفهوم نیروی کاهنده آسیب‌های اجتماعی نداریم و متأسفانه مفهوم این نوع اورژانس هنوز جا نیفتاده است.

به گزارش روزنامه خراسان رضوی شریعتی معتقد است سازمان بهزیستی در حدی متولی برخی از این مسائل است در ارتباط با کودکان عقب‌افتاده و کسانی که نیاز به کمک دارند، مفهومی گسترده‌تر از این دارند. نماینده مردم مشهدو کلات می‌گوید:«جامعه باید یک آمادگی را در خودش به وجود آورد. در واقع این خود جامعه است که باید با ناهنجاری‌ها و رفتارهای نامشخص مبارزه داشته باشند. اما هنوز مفهوم اورژانس اجتماعی تعریف نشده است و بسیاری از مردم با آن ناآشنا هستند به عبارت دیگر هر کاری که صورت می‌گیرد باید یک مرجع مشخص داشته باشد. »

وی آسیب‌های اجتماعی را به چند دسته تقسیم می‌کند و می‌افزاید:«بزهکاری به عمد که به راحتی صورت می‌گیرد که نیروی بازدارنده آن نیروی انتظامی است اما از منظر اخلاقی پیشگیری از این گونه آسیب‌ها آنچنان که شایسته است درخور توجه نیست. »

در شهرستان​ها فعالیت کمتری از اورژانس اجتماعی دیده می​شود

"مهدی مهدی‌زاده" دیگر نماینده استان خراسان رضوی در خانه ملت می‌گوید:«من تا به حال نام و یا حتی نشانه‌ای از اورژانس‌های اجتماعی ندیده‌ام. گرچه سازمان بهزیستی در رابطه با پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کارهایی انجام می‌دهد اما به گونه‌ای نیست که قابل مشاهده باشد. ما به دنبال احداث دانشکده‌ای علمی کاربردی در گناباد هستیم که در واقع تمام دغدغه سازمان بهزیستی نیز تأسیس این دانشکده برای کمک به افراد آسیب‌دیده و کم‌توان اجتماعی است.»

 به گفته نماینده مردم گناباد برای کمک به افراد آسیب‌دیده اجتماعی تلاش‌هایی می‌شود اما در شهرستان‌های کوچک فعالیت کمتری از سوی سازمان‌های مربوط دیده می‌شود که این به دلیل کمبود امکانات و اعتبارات در استان است.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه کمک‌هایی از سوی سازمان شده است اما کافی نیست می‌افزاید:«خشکسالی‌های پیاپی باعث شده تا زندگی بر زنان سرپرست خانوار بیش از گذشته سخت بگذرد. هر روز نامه‌های زیادی از طرف اینگونه افراد به من می‌رسد که متأسفانه نشانه کم‌کاری مسئولان سازمان بهزیستی است. در واقع این فاجعه‌ای است که باید به سرعت از آن جلوگیری کرد. »

به گفته یکی از مسئولان سازمان بهزیستی شهرستان سبزوار، در مرکز اورژانس اجتماعی سبزوار گروه‌های هدف، کودکان کار و خیابانی، همسران آزاردیده، کودکان آزاردیده هستند که تاکنون بیشترین جامعه هدف ما را همین موارد کودک‌آزاری تشکیل داده است. همچنین زوجین در معرض طلاق و مشکلات حاد خانوادگی نیز از جمله گروه‌های هدف پرمخاطب ما در اورژانس اجتماعی سبزوار هستند.

روستاها نیز استقبال خوبی از مرکز اورژانس داشته‌اند. اگرچه در روستاها مرکز ناشناخته است اما تاکنون چندین مورد علاوه بر آن دختران فراری داشته‌ایم. جالب اینکه موارد فرار از منزل، همه روستایی هستند و از شهر سبزوار کسی به سازمان مراجعه نکرده است.

از سوی دیگر برای گسترش فعالیت‌ها به اکثر مراکز امنیتی و انتظامی همچون دادستانی، پلیس پیشگیری و آموزش و پرورش، درخواست داده شده است که موارد حاد آسیب‌های اجتماعی را برای درمان و یا حداقل مشاوره به مرکز معرفی کنند که متأسفانه هیچ کدام از این مراکز به درخواست‌ها جواب مثبت نداده‌اند.

عمده سن زوجینی که در مسائل خانوادگی مشکلات حاد دارند بین ۳۰ تا ۴۰ سال را شامل می‌شود که بنابر تحقیقات به نظر می‌رسد ۴، ۵ سال بعد از ازدواج اختلافات زناشویی نیز به اوج خود می‌رسد اما آمارهای سال قبل سن ۲۰ تا ۳۵ سال را نشان می‌دهد و تحصیلات هم بیشتر مربوط به دیپلم می‌شد. اختلافات خانوادگی، آسیب اجتماعی حاد دیگری است که در سبزوار شایع است. کودک‌آزاری نیز بیشتر مختص خانواده‌هایی است که یک یا هر دوی زوجین معتاد هستند؛ البته اقدام به خودکشی هم بوده اما خیلی کم و در حد یکی دو مورد به سازمان بهزیستی گزارش شده است.

پنج شهرستان دارای پایگاه‌های ثابت اورژانس اجتماعی