خبرگزاری خانه ملت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، نشست فراکسیون محیط زیست با نخبگان هیدرولوژی و هیدرو پالسی پیرامون مسائل محیط زیستی پیش روی کشور برگزار شد.

سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست در ابتدای این نشست گفت: در حوزه مدیریت منابع آبی باید تصمیماتی گرفته شود تا در کشور کمتر دچار عوارض تغییرات اقلیمی، کم بارشی و خشکسالی‌های ناشی از آن باشیم، مجلس به عنوان اصلی‌ترین نهاد سیاست گذاری در کشور محسوب می‌شود، امیدوارم در فراکسیون محیط زیست و کمیته آب کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست با نگاه به آینده بتوانیم اقدامات موثری در ریل گذاری و سیاست گذاری برای مدیریت و دیپلماسی منابع آب کشور در جهت معیشت نسل حاضر و نسل‌های آتی داشته باشیم.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس یازدهم افزود: کشورهای زیادی از گذشته نسبت به تدوین  استراتژی‌های منابع آبی اقدام کرده و توانسته‌اند با اتخاذ راهکارهای درست در جهت ممانعت از هدر رفت ذخایر آب قدم بردارند، رویکرد اصلی این استراتژی‌ها عمدتا بر بازچرخانی و استفاده‌های مکرر از منابع آب استوار است در صورتی عمده اقدامات ما در کشور بر برداشت‌های مکرر و بی رویه تاکید دارد و امروزه زنگ خطر این اقدامات نسنجیده بیش از هر زمانی به صدا درآمده و چالش جدی ایجاد کرده است. مساله نشست‌ها و فروچاله ها یکی از همین نمونه‌ها است. داشتن یک استراتژی واحد و جامع و آینده نگر فراتر از دستگاههای اجرایی و ساختارهای عملیاتی و بعضا سلیقه‌ای، سریعا باید در دستور کار قرار بگیرد که تا به حال فرصت‌های مهمی را نیز از دست داده‌ایم. رویکرد دیپلماسی فعال آب هم از ضرورت‌های حال و آینده کشور است. 

محمد آریامنش دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور تهران در این نشست در خصوص مشکل بی آبی کشور گفت: موضوع آب یک مسئله چند وجهی است و حل مشکل آب به صورت مقطعی٬ راهکار حل بحران بی آبی در کشور نیست. ایران کشوری پهناور با ذخایر آبی متعدد است، بنابراین ابتدا باید به دنبال تامین منابع آبی مورد نیاز باشیم و سپس ساختاری برای مصرف آب تعریف کنیم.

وی ادامه داد: باید با مطالعه دقیق و کارشناسی مشخص کنیم که در چه نقاطی از کشور با مشکل کم آبی مواجه هستیم. آیا شهرهای کشور نظیر طبس، بوشهر، آبادان، سیستان و بلوچستان و... همگی به یک میزان با مشکل کم آبی روبرو هستند؟ زمانی که آب از شهرهای آبخیز به شهرهای کویری منتقل می‌شود، هزینه زیادی را در بر دارد، آیا راهکار بلند مدتی برای حل مشکلات بی آبی وجود دارد؟ این سوال مطرح است که چرا در شهرهای کویری همچون یزد اقدام به کشاورزی می‌کنند؟

در مسئله آبرفت ها و پساب ها دولت ضعیف عمل کرد

دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور تهران ادامه داد: بخشی از ذخایر آبی کشور مربوط به آبرفت هاست که متاسفانه دولت نتوانسته به خوبی از آنها بهره‌مند شود، مسئله بعدی استفاده از پساب ها هستند که در این حوزه نیز با عملکرد ضعیف دولت مواجه بودیم.

وی ادامه داد: مسئله آبهای کهن به دو بخش آبهای فسیلی و  ژرف تقسیم می‌شود که باید به شکل مطالعاتی مورد بررسی قرار بگیرند، ولی متاسفانه گروهی بدون هیچ مطالعه کارشناسی شده با موضوع بهره‌برداری از آب‌های کهن مخالفت کردند. در حال حاضر در سیستان و بلوچستان ذخایر آبی کهن زیادی داریم که در سایه بی توجهی و عدم بهره برداری مناسب از کشور خارج می شود.

آریامنش ادامه داد: باید کمیته ای در خصوص آب تشکیل شود که به صورت منسجم مباحث آبی را مورد بررسی قرار دهد.

مسائل آبی در بخش ملی و بین المللی مورد توجه است

در ادامه این نشست حجت میان آبادی استاد دانشگاه تربیت مدرس در خصوص بحران کم آبی در کشور تاکید کرد: مسائل آّبی به دو بخش ملی و بین المللی تقسیم می‌شود که در حوزه آب شرب، مدیریت شهری، بخش انرژی، محیط زیست و صنعت، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تجربه حکمرانی نشان داده است که مسائل و بحران‌ها، همیشه از عملکرد مسئولان سبقت گرفته است

وی افزود: در حوزه مدیریت محیط زیست به ویژه بخش آب، فاصله زیادی بین حرف تا عمل است، متاسفانه تجربه حکمرانی نشان داده است که مسائل و بحران‌ها، همیشه از عملکرد مسئولان سبقت گرفته است. مسئولان در مواجهه با بحران‌های محیط زیستی همیشه واکنش گرا بوده‌اند تا واکنش پذیر. بر همین اساس در مواجهه با مشکلات محیط زیستی رفتارهای هیجانی داشته‌اند.

میان آبادی ادامه داد: ما با بحران‌های پیش بینی نشده و غیرمنتظره مواجه هستیم که مسئولان در لحظه عکس العمل مقطعی نشان می‌دهند. در یک سال گذشته شاهد بحران‌های متفاوت محیط زیستی از جمله بحران کمبود آب مواجه بودیم، موضوعی که کل کشور از جمله استان‌های جنوبی مانند خوزستان با آن درگیر بوده‌اند. بر فرض مثال واکنش مسئولان و رسانه‌ها در مواجهه با بحران بی آبی از هورالعظیم گرفته تا هیرمند به صورت لحظه‌ای و هیجانی بوده است.

وی تصریح کرد: مجلس به عنوان قانونگذار می‌تواند در حوزه حل مشکلات بی آبی به صورت منطقی و قانونگذاری ورود کند.

رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس یازدهم در این خصوص اظهار کرد: مسائل مربوط به مشکلات محیط زیست فرآیندی هستند نه اتفاقی؛ اگر مسائل محیط زیستی را به صورت فرآیند مطالبه کنیم، سریع‌تر به نتیجه می رسیم.

فراکسیون محیط زیست هیجانی رفتار نکرد

وی تاکید کرد: در جلساتی که فراکسیون با سازمان محیط زیست داشته، تا کنون توانسته چند مسئله اساسی و کلیدی را پیگیری کند و به خاستگاه خود برساند، و خوشبختانه در یکسال گذشته فراکسیون به صورت هیجانی در مقابل بحران‌های محیط زیست رفتار نکرده است. موضوعات متعددی از قبیل موضوع صید ترال، مسئله آلودگی هوا، قانون حمل سلاح توسط محیط بانان و موضوع بحران آب با شروع مجلس یازدهم در دستور کار قرار گرفت و راهکارهای کارشناسی شده  را برای حل آنها به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسئول ارائه کردیم. درخصوص حل مسائل محیط زیست باید ریل گذاری صحیح انجام شود.

از ذخایر آبهای خاکستری مغفول مانده ایم

رخشاد حجازی مدرس دانشگاه نیز در این نشست تاکید کرد: در محیط زیست بحث اقتصاد، همیشه مورد توجه بوده و موضوعات عرضه و تقاضای آب همیشه مورد بررسی قرار گرفته است. میزان ذخایر آّب و مصرف کنندگان آن در کشور مشخص هستند، در کنار مسئله ذخایر آب های شور و شیرین از آب های خاکستری غافل مانده ایم. نگاه ما به سیاست‌های آبی بیشتر به سمت عرضه آب پیش رفته است و همیشه به دنبال منابعی هستم که بتوانیم آب را استخراج کنیم.

وی اظهار کرد: موضوع آب های خاکستری باید دیده شود؛ از تصفیه آب فاضلاب گرفته تا ساخت و سازهای غیر اصولی همچون مسکن مهر منجر شده تا آب های خاکستری بازنگردد. در مورد بازگشت آب های خاکستری در حوزه صنعت، کشاورزی و مصارف خانگی باید ضمن مطالعات بیشتر، بحث آمایش سرزمینی نیز توجه شود.

غفلت از ظرفیت آب شیرین کن ها 

حجازی ادامه داد: در حل بحران بی آبی ظرفیت آب شیرین کن ها نیز مورد غفلت واقع شده و متاسفانه نتوانستیم از این بخش به درستی استفاده کنیم. کشورهای حاشیه خلیج فارس از حداکثر توان خود برای بهره برداری از ظرفیت آب شیرین کن ها استفاده می‌کنند. حال سوال این است که چرا ما نتوانستیم از منابع طبیعی به درستی استفاده کنیم؟ در حال حاضر جمعیت نیمه شمالی کشور بیشتر از بخش جنوبی آن است و علت این مسئله به انباشت ذخایر آبی در شمال کشور بازمی گردد که منجر به مهاجرت استان‌های جنوبی شده است. این موضوع مسئله امنیت کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

مسئله صید ترال که در یک سال گذشته توسط فراکسیون حل و فصل شد، اتفاق بزرگی بود که مقابل مشکلاتی همچون امنیت ملی،فساد و رانت را گرفت و دلیل به نتیجه رسیدن این مسئله در مجلس؛ پیگیری جدی آن از سوی نمایندگان بود

حمید سینی ساز فعال و پژوهشگر مسائل آب در این نشست گفت: در موضوع بحران آبی باید چند نکته را مورد توجه قرار دهیم، یه فرض مثال مسئله صید ترال که در یک سال گذشته توسط فراکسیون حل و فصل شد، اتفاق بزرگی بود که مقابل مشکلاتی همچون امنیت ملی، فساد و رانت را گرفت و دلیل به نتیجه رسیدن این مسئله در مجلس؛ پیگیری جدی آن از سوی نمایندگان بود. از ابتدا تا پایان این موضوع مشخص بود. مجلس از ظرفیت نظارتی خود استفاده و وزارتخانه‌ها و نهادهای متولی را مجاب کرد تا بپذیرند که در بحث صید ترال، اقدامات اشتباهی صورت گرفته است.

با هیچ پروژه آبی مخالف نیستیم

وی ادامه داد:  دلیل اینکه امروز در بیشتر امور به نتیجه نمی رسیم، نبود جدیت در کار مدیران است، باید به چند سرانجام کلیدی برسیم تا بتوانیم به مسائل ورود پیدا کنیم. ما با هیچ پروژه آبی مخالف نیستیم، باید گزارشات کارشناسی شده در مسئله آب ارائه شود، در حال حاضر هم مشکل آب شیرین کن ها را نداریم، اما اینکه آب شیرین کن ها را احداث کنیم و آب را از خلیج فارس به سمنان برسانیم، کار اشتباه و بی فایده‌ای است.

سینی ساز تصریح کرد: بین انسان و طبیعت همیشه یک رابطه تعادل وجود دارد، باید بپذیریم که بشر وابسته به طبیعت است و نباید با رفتارها و کردارهاش به طبیعت آسیب برساند.

رفیعی در پایان این نشست گفت: مسئله کمبود آب، بحران امروز کشور است، نگاه به آینده برای حل این مشکل نیازمند بسته ای از راهکارها با محوریت سیاستگذاری است.  بی تدبیری ها  در حوزه محیط زیست شرایطی را ایجاد می کند که در میانه راه مشکل باقی می‌ماند، در این خصوص عمق فاجعه به قدری  زیاد است که با دست بردن به دیتاها و اطلاعات تمام اعداد و ارقام را تغییر می‌دهد. سیاست ناکارآمد آبی طی سال‌های گذشته، جز هزینه نتیجه‌ای در بر نداشته است، باید بسته ای از راه حل ها را برای حل مشکلات محیط زیست به ویژه مسئله بحران بی آبی در کشور ارائه کنیم./

خبرنگار: محبوبه اشرفی پیمان 

پایان پیام