سعودی ها به اهداف استراتژیک خود در مصر دست نیافته اند
سانسور اختلافات راهبردی قاهره با ریاض
عربستان با حمایت های اقتصادی از مصر تلاش کرده است قاهره را به مهره ریاض در تنش های خاورمیانه تبدیل کند اما علی رغم تبلیغات رسانه ای تاکنون در مسائل کلان به موفقیت دست نیافته است.
خبرگزاری خانه ملت ، گروه سیاسی – علی ودایع: پس از ساقط شدن حکومت محمد مرسی توسط ژنرال السیسی کشور اگرچه نظامیان حاکم بر قاهره توانستند مصر را به لحاظ امنیتی کنترل کنند اما این کشور به لحاظ اقتصادی و پایگاه اجتماعی دولت همچنان متزلزل ماند.
در جهت نجات مصر از ورشکستگی کشورهای شورای همکاری های خلیج فارس کمک های مالی کلانی را به قاهره ارائه دادند تا اقتصاد مصر را که در دوره محمد مرسی، رئیس جمهوری پیشین مصر بنا به دلایل داخلی و خارجی نابه سامان شده بود، تا حدودی احیا کنند. ریاض نگران این بود که افول اقتصادی مصر در سایه کودتا تشدید شود و همین موضوع موج نارضایتی هایی که کودتاچیان از آن بهره برده بودند را به شورش علیه آنها تبدیل کند.
شورای همکاری های خلیج فارس با هدایت ریاض کنفرانس هایی در زمینه حمایت اقتصادی از قاهره برگزار کرد. کنفرانس سه روزه شرم الشیخ که برای حمایت مالی از مصر کمک 12 میلیارددلاری کشورهای عربستان ، امارات متحده عربی و کویت را همراه با مقادیری طلا و ارز به عنوان پشتوانه مالی در خزانه مصر را برای السیسی به ارمغان آورد.
ریاض با مشاهده ادامه وضعیت بحرانی اقتصاد مصر در جریان سفر ملک سلمان با قرارداد 27 میلیارد و 800 میلیون دلاری تلاش کرد ضمن تطمیع السیسی جزایر استراتژیک «صنافیر» و «تیران» را به چنگ آورد.
بازی السیسی در تنش های خاورمیانه با کارت کرملین و کاخ سفید
حشمت الله فلاحت پیشه ، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت:«رئیس جمهوری مصر همواره تلاش کرده است که مشکلات اقتصادی مصر را با جلب حمایت شورای همکاری های خلیج فارس و عربستان جبران کند. قاهره در این راه تهدیدات مشترک را برجسته می کند.»
ورای تمام حمایت های مالی تحت نظر ریاض و نمایش رسانه ای درمورد اتحاد دو کشور اختلافات مزمن بین قاهره و ریاض وجود دارد که نمونه بارز آن می توان به ناکامی ملک سلمان در ایجاد مثلث ترکیه ، مصر و عربستان علیه ایران اشاره کرد.
فلاحت پیشه درباره اختلافات مزمن ریاض و قاهره می گوید: « السیسی به لحاظ تیپ رفتاری عملگرا است و این رویکرد را در رفتار سیاست خارجی مصر می توان مشاهده کرد.»
وی در ادامه گفت: «رئیس جمهوری مصر تلاش می کند که با بازی میان کرملین و واشنگتن حمایت دو طرف را کسب کند اما مساله ای که پیش می آید نزدیکی مصر به روسیه از لحاظ نظامی چندان باب میل ریاض نیست.»
گفتنی است که روسیه با مشاهده نارضایتی آمریکا از کودتای رخ داده در مصر تلاش کرد نبض ارتش این کشور را با تکیه بر تعاملات زمان جنگ سرد بازسازی کند.در حال حاضر، روابط قاهره و مسکو توسعه‌ای چشمگیر پیدا کرده است و از نشانه‌های آن سفر سیسی به روسیه و سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به مصر است که خروجی این سفرها و دیدارها توسعه روابط نظامی دو کشور بوده است.
مساله تجهیزات نظامی و انرژی هسته‌ای از اموری هستند که در تقویت همکاری قاهره و مسکو نقش دارند و دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه نیز اخیرا انرژی هسته‌ای را یک رویکرد استراتژیک جهت همکاری روسیه و مصر خواند و عنوان داشت که روسیه آماده است به مصر کمک کرده تا به یک کشور پیشرو در منطقه در زمینه انرژی هسته‌ای تبدیل شود.
 |
نارضایتی عربستان از رویکرد متفاوت مصر
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس در تحلیل نارضایتی نانوشته مصر ار تعاملات قاهره با مسکو گفت: «آل سعود از مداخله کرملین به عنوان عضو ائتلاف متحدین دمشق در جنگ سوریه خشنود نیست، این موضوع را به روابط مصر و روسیه نیز می توان تعمیم داد.»
وی گفت: «عربستان ظرف چند ماه اخیر تلاش کرده است با خریدهای هنگفت روسیه را راضی به عقب نشینی از جنگ سوریه کند اما تاکنون به این درخواست دست نیافته است. در همین حال ریاض می خواهد تنها عربستان طرف حساب کرملین باشد و شراکت راهبردی مصر با روسیه را به ضرر خود می داند.»
فلاحت پیشه با بیان این که «عربستان به دنبال یک مصر منزوی شده و تنها است» ، گفت: « عربستان که وضعیت منطقه را به آشوب کشیده اند تلاش کرده اند که مصر را به عنوان یک مهره در تنش های پیش آمده به کار بگیرند اما در مواردی به مقصود خود دست نیافته اند.»
براساس برخی گزارش ها از میزان تنش های قاهره با حزب الله کاسته شده است تا جایی که برخی با خوش بینی معتقدند که کوه یخی که میان دو طرف از سال‌های مدید ایجاد شده بود، امروز در حال از بین رفتن است.البته این موضوع چندان قابل اعتنا نیست.
اختلاف مصر و عربستان در پرونده سوریه و یمن
مساله دیگر، اختلاف موضع دو کشور نسبت به مسائل مختلف و درگیری‌ها در کشورها است. در مورد سوریه می‌توان نمود این مساله را مشاهده کرد. عربستان سعودی همواره خواهان حذف بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه بوده است. این عربستان بود که با همراهی توهم امپراطوری عثمانی سوریه را به آتش کشید و تروریست های تکفیری را از چهارگوشه جهان تحت عنوان داعش گرد هم جمع کرده است.
دیدار سال گذشته رئیس اداره اطلاعات سوریه از قاهره مسئله ای بود که بنا به برخی گزارش ها با واکنش تند ریاض مواجه شده است. بنابر آنچه که از موضع گیری های رسانه های مصری استخراج شده است ، قاهره خواهان راه حل سیاسی و گفت‌وگوهای سوری- سوری است و بر حفظ تمامیت اراضی و تثبیت قدرت ارتش سوریه تاکید دارد. نکته جالب اینجاست که مصر از مواضع روسیه در سازمان ملل نیز حمایت کرده است.
فلاحت پیشه می گوید :«حکومت مصر با تروریست های تکفیری داعش در صحرانی سینا و مرزهای لیبی به شکلی کشنده درگیر است ، بنابراین قاهره بیش از هر کشور خواهان حل و فصل سریع تر جنگ سوریه است.»
وی در ادامه گفت:« وضعیتی که عربستان در سوریه ایجاد کرده است به لحاظ میدانی بزرگ ترین تهدید تروریستی برای امنیت قاهره است. السیسی نگران این است که داعش از صحرای سینا به شهرهای این کشور نفوذ کند و با جذب اعضای اخوان المسلمین بلبشویی کشنده به پا نماید.»
نماینده مردم کرمانشاه در مجلس گفت:« مصر تقاضاها و حتی دستورات ریاض را در مورد تهاجم به یمن تاکنون بی پاسخ گذاشته است. مصر تنها به صورت خیلی محدود و جنگ رسانه ای از ریاض حمایت کرده است. سعودی ها برای جبران کمبود حمایت بزرگ ترین ارتش عرب دست به دامن سودان و شبه نظامیان این کشور شده اند.»
می توان گفت که عربستان که در خصوص ائتلاف "طوفان قاطع" در باتلاقی گیر کرده است، با مشکلات مربوط به این ائتلاف همچنان دست و پنجه نرم می‌کند. اما قاهره که مشارکت محدود و صرفا نمادینی در این ائتلاف دارد، تاکید کرده است که مصر برای دستیابی به راه‌حلی سیاسی برای بحران یمن تلاش می‌کند.
 |
اخوان المسلمین بزرگ ترین چالش السیسی با ملک سلمان
فلاحت پیشه با بیان این که «روابط السیسی با اخوان المسلمین بزرگ ترین چالش قاهره با ریاض است» ، گفت: «اگرچه ریاض در جریان ساقط شدن حکومت مرسی از السیسی حمایت کرد اما روابط ریاض با اخوان المسلمین همواره دارای فراز و نشیب های سینوسی بوده است.»
وی در ادامه گفت:«السیسی که با کنار زدن اخوان‌المسلمین خود را به قدرت رساند، از این گروه و به قدرت رسیدن آن چه در مصر و حتی در کشورهای دیگر چون سوریه و لیبی و یا یمن هراس دارد و به قدرت رسیدن اخوان‌المسلمین را خطری علیه ثبات منطقه و در نتیجه خطری علیه خود به شمار می‌آورد.»
نماینده مردم کرمانشاه در همین حال گفت: « عربستان تلاش می کند ضمن برقراری روابط با حماس که روابط صمیمی با اخوان دارد از آنها به عنوان یک اهرم فشار برعلیه اقدامات السیسی استفاده کند. ریاض البته نیم نگاهی هم به جنگ داخلی سوریه و نقش رابطه اردوغان با محمد مرسی نیز دارد. تخاصم میان مصر و ترکیه دغدغه ای است که ملک سلمان تاکنون موفق به حل آن نشده است.»
براساس برخی گزارش ها ، عربستان در حال حاضر در تلاش است تا میان قطر و مصر رابطه نزدیک‌تری را ایجاد کند که به دلیل مواضع کاملا متفاوت همچنان با هم سر اختلاف دارند.اوج این اختلافات را می‌توان در این امر مشاهده کرد که روزنامه خبر پرس لبنان فاش کرد که قطر مشارکت خود را در ائتلاف "طوفان قاطع" به دلیل بالا گرفتن تنش‌ها و اختلافات میان قاهره و دوحه به حالت تعلیق درمی‌آورد.
تخاصم حیثیتی عربستان علیه ایران
فلاحت پیشه می گوید: « رابطه ایران و مصر برای عربستان یک موضوع حیثیتی است. در سال های حکمرانی حسنی مبارک روابط تهران و قاهره به شدت متلاطم بود. با روی کار آمدن محمد مرسی اگرچه در ابتدا گمانه زنی هایی مبنی بر پایان زمستان روابط بیان شد اما رئیس جمهوری مخلوع مصر و اخوانی ها تحت تاثیرمصر به شدت وارد تخاصم علیه تهران شدند.»
وی در ادامه گفت: «روابط ایران و مصر با روی کار آمدن السیسی اگرچه ظاهرا همچنان دارای تنش هایی با ادعای مداخله ایران در امور کشورهای عرب خاورمیانه یا لزوم تشکیل ارتش متحد عربی برای مقابله با جمهوری اسلامی مواجه است اما در باطن زمزمه های ضعیفی مبنی بر بهبود روابط وجود دارد.»
گفتنی است که مجله دولتی مصری «روز الیوسف» در مقاله‌ای نوشت است که «عربستان، مصر را فروخت و از سرگیری روابط مصر و ایران بسیار ضروری است» می‌توان به رویکرد نظام مصر جهت گسترش روابط با ایران اشاره کرد.
در یک جمع بندی نهایی می توان تفاوت پنهان در استراتژی های قاهره و ریاض را ریشه های اختلافات میان مصر و عربستان دانست. مسائل لیبی ، یمن ، سوریه و به ویژه اخوان المسلمین موضوعاتی پرتنش میان طرفین است.در واقع اصول و منافع استراتژیک برای عربستان و مصر ریشه تمامی اختلافات سیاسی میان ریاض و قاهره در عالم واقع است. در میان اختلافاتی که ظاهرا به چشم نمی آید ، رسانه های سعودی و مصری تلاش می کنند پرونده مشترک نظیر دورجدید مذاکرات سازش ، تخاصم با ایران ، اتحاد عربی و مسائلی نظیر آن را برجسته می کنند.
پایان پیام/
